Archiwum kategorii: Oxalis

Szczawik (Oxalis)

Szczawik, jest raczej rozpoznawany pod łacińską i handlową nazwą Oxalis. Zazwyczaj znane są tylko te gatunki, które są uprawiane w doniczkach, podczas  gdy w Polsce również dziko występuje w różnych środowiskach: w lasach możemy znaleźć kwitnący na biało szczawik żółty, na nieużytkach rośnie szczawik zajęczy, a w naszych ogrodach występuje uciążliwy szczawik rożkowaty, o bordowych liściach.  Rodzaj ten obejmuje według różnych źródeł różną liczbę gatunków w zakresie od 500 do 800 [26]. Rozbieżność może wynikać z obecności podgatunków, które czasem są zaliczane mylnie jako gatunki.

W tym poście opiszę:

  1. Oxalis megalorrhiza
  2. Szczawik trójkątny (Oxalis triangularis)
  3. Szczwik czterolistny (Oxalis tetraphylla)

Oxalis megalorrhiza

Jest to dość mało popularny u nas szczawik, często występuje pod synonimem oxalis carnosa, ze względu na jego grube gruboszowate liście oraz pomyłkę, która nastąpiła wśród botaników. Po angielsku może również być nazywana Fleshy yellow sorrel[2]. Ze względu na jej samopylność, należy uważać na jej rozsiewanie się w kolekcji sukulentów [1]. 

Oxalis megalorrhiza. Kaktusiarnia w Rumii. Źródło: własne.

Pochodzenie i miejsca występowania:

Pochodzi ze wschodniej części Chili oraz Peru [1]. Gatunek ten może być inwazyjny, o czym w praktyce przekonano się na archipelagi Scilly [6]. W środowisku naturalnym rośnie na podłożu piaszczystym, pośród kamieni [5].

Mrozoodporność:

Jest to gatunek bardzo wrażliwy na mróz[7].

Ogólny opis:

Jej liście są grube, podobne do koniczyny z 3 liśćmi. mają gładką powierzchnię, brak włosków. Osiągają do 2 cm szerokości. W miarę wzrostu wytwarza pień, jednak ze względu na ciężar rośliny, z czasem się płoży, w efekcie czego osiąga do 10 cm wysokości [2]. Wytwarza gruby korzeń, podobny do marchewki [1]. Kwitnie żółtymi kwiatami[2], podobnie jak szczawik żółty. 

Uprawa:

Roślina ta wymaga dobrze przepuszczalnej ziemi z dużą ilością wody oraz słońca [2]. W przypadku przesuszenia, liście tego szczawika rozpadają się na części i odpadają [8]. Udało mi się przesuszyć już na samym początku uprawy, na szczęście jeśli zareagujemy wystarczająco szybko, to wypuszcza nowe liście. U mnie rośnie w mieszance piasku i ziemi w proporcji 3:1 oraz stoi na knocie. Jest to roślina, która zazwyczaj rośnie w ciągu lata, przechodząc zimą spoczynek, jednak może również żyć bez niego i rosnąć cały rok [2].

Rozmnażanie może odbywać się przez jej wysiew[4].

Oxalis megalorrhiza. Kaktusiarnia w Rumii… później wylądował na moim parapecie. Źródło:własne.

Szczawik trójkątny (Oxalis triangularis)

Szczawik trójkątny jest niezwykle popularną rośliną doniczkową, którą latem można wystawiać na zewnątrz, a zimą chować w suche i chłodne miejsce, w celu wprowadzenia ją w stanie spoczynku. Co ciekawe posiada dwa podgatunki, które różnią się czasem kolorem kwiatków oraz kształtem zielonych listków (działek) między płatkami. U podgatunku triangularis są one ostro zakończone oraz są dłuższe względem płatków, niż u papilionacea, u której mają również trochę inny – tępy kształt [13]. Na biało kwitnie tylko podgatunek triangularis[13].

Oxalis triangularis. Źródło:wikipedia.

Pochodzenie i miejsca występowania:

Występuje w Brazylii, Boliwii, Paragwaju i Argentynie [9] na podmokłych terenach oraz bagnach wzdłuż brzegów strumieni [9].  W naturze rośnie na ilastym podłożu [14]. Jest obecna również w Luizjanie oraz na Florydzie, gdzie została sprowadzona jako roślina ozdobna a następnie rozprzestrzeniła się w środowisku naturalnym [11]. 

Mrozoodporność:

Jest nie odporna na mróz.

Ogólny opis:

Szczawik ten jest byliną [11], podobną do koniczyny. Nie ma łodygi, a jej liście wyrastają bezpośrednio z kłącza [11]. Podzielone są one na trzy części, z których każda ma  trójkątną blaszkę [11]. Są zazwyczaj koloru fioletowego [11] oraz osiągają maksymalnie do 6 cm [11]. Cała roślina dorasta do 20 cm. Kwitnie białymi, różowymi lub jasno-purpurowymi kwiatami, najczęściej w maju-czerwcu [11, 12]. 

Uprawa:

Szczawik trójkątny lubi częściowe zacienienie lub pełne nasłonecznienie, co oznacza, że można ją uprawiać na parapecie wschodnim, zachodnim lub południowym [12]. Roślina  ta nie musi przechodzić okresu spoczynku, o ile jest systematycznie podlewana [9]. Aby przeszła w stan spoczynku, należy przestać ją podlewać [9] na 1-2 miesiące. Powinna rosnąć w podłożu lekko zasadowym lub neutralnym [12]. Powinno być również lekko przepuszczalne, dlatego czasem ziemia uniwersalna może być zbyt mocno zbita i wymaga wymieszania z piaskiem lub perlitem [12].

Można ją rozmnażać przez oddzielenie nowych cebulek.  

Oxalis Triangularis 'Birgit’ – zielony kolor liści

Szczwik czterolistny (Oxalis tetraphylla)

Jeśli chodzi o tego szczawika, to posiada synonimiczną nazwę oxalis deppei, pod którą jest bardziej znany [15]. Inaczej nazywany jest Iron cross[22]. W różnych źródłach można również znaleźć, że są to dwie różne, ale podobne rośliny [19]. Co ciekawe jego liście mogą być jedzone jako warzywa [19]. Jest to gatunek, który może się mieszać z innymi szczawikami, z czego powstają niepłodne rośliny [21]. W naszych doniczkach praktycznie nie występuje gatunkowy szczawik czterolistny, zazwyczaj jest to odmiana iron cross. Czasem mutuje ona w zwykłego szczawika czterolistnego.

Oxalis tetraphylla „iron cross”. Ogród prywatny. Źródło: pozyskane od właściciela.

Pochodzenie i miejsca występowania:

Szczawik ten pochodzi z Meksyku oraz Guatemala [17]. Rośnie również w Panamie, gdzie uciekł z upraw [17].

Mrozoodporność:

Podobno zakres jego występowana obejmuje strefu od 8a, do 10b, co oznacza, że może znosić lekkie przymrozki[22]. 

Ogólny opis:

Podobnie jak Szczawik trójkątny, szczawik deppego, nie posiada łodygi, a jego liście wyrastają bezpośrednio z bulwy[16]. Z jednej zazwyczaj może rosnąć 6-7 liści, które są koloru zielonego, z bordową częścią w środku [16]. Są one podzielone na 4 części[16]. Cała roślina dorasta do 30 cm [16], więc jest nieznacznie wyższa od poprzednio opisanego szczawika.  Na nieznacznie wyższej łodyżce rosną kwiaty [16] o kolorze od różowego do lawendowego [17]. 

Kwiaty Oxalis tetraphylla. Źródło:własne.

Uprawa: 

Jest to roślina, która nie odbiega jeśli chodzi o wymagania w uprawie od Szczawika trójkątnego. Zdaje mi się, że woli jednak większe nasłonecznienie, więc o ile nie stoi na południowym oknie, to może się mocno wyciągać. Lubi regularne, ale umiarkowane podlewanie, jeśli przestaniemy ją podlewać jesienią oraz postawimy w chłodnym miejscu do 15C, to przejdzie w stan spoczynku. Zarazem latem jak i zimą trzeba uważać, aby nie przelać jej, podlewając dopiero po przeschnięciu ziemi. O ile w przy szczawiku trójkątnym, nie ma znaczenia czy przejdzie okres spoczynku, czy nie, to ta roślina traci swój ładny pokrój, przy braku przechłodzenia [24]. Jest bardzo tolerancyjny względem podłoża, może być uprawiany w zwykłej ziemi uniwersalnej, jednak woli bardziej przepuszczalne podłoża [25]. 

Można ją rozmnażać przez oddzielenie nowych cebulek[24].  

[1] https://www.pacificbulbsociety.org/pbswiki/index.php/SouthAmericanOxalis 

[2] http://www.bihrmann.com/caudiciforms/subs/oxa-meg-sub.asp 

[3] https://www.inaturalist.org/taxa/129066-Oxalis-megalorrhiza <- dużo zdjęć

[4] https://davesgarden.com/guides/pf/go/159706/ 

[5] https://www.biodiversitylibrary.org/page/2392005#page/72/mode/1up 

[6] http://www.seasonalwildflowers.com/fleshy-yellow-sorrel.html 

[7]https://books.google.pl/books?id=nJ3YP28EjscC&pg=PA303&lpg=PA303&dq=Fleshy+Yellow-sorrel&source=bl&ots=jgJ_vHFztQ&sig=ACfU3U3fQzD_uiyAN77VSLJ-QhSx947GOw&hl=pl&sa=X&ved=2ahUKEwirobbExJLlAhWHposKHchkDZIQ6AEwGnoECAkQAQ#v=onepage&q=Fleshy%20Yellow-sorrel&f=false 

[8]http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.670.7611&rep=rep1&type=pdf 

[9] https://www.pacificbulbsociety.org/pbswiki/index.php/SouthAmericanOxalis 

[10] http://www.theplantlist.org/tpl1.1/record/tro-23700250?ref=tpl1 

[11]https://www.biodiversitylibrary.org/page/28528771#page/146/mode/1up <-klucz

[12] https://www.rhs.org.uk/Plants/63222/i-Oxalis-triangularis-i-subsp-i-papilionacea-i/Details 

[13] https://www.biodiversitylibrary.org/page/28528792#page/166/mode/1up 

[14] https://www.biodiversitylibrary.org/page/9309167#page/832/mode/1up 

[15] http://www.theplantlist.org/tpl1.1/record/kew-2394281?ref=tpl1 

[16] https://www.biodiversitylibrary.org/page/53528113#page/432/mode/1up 

[17] https://www.biodiversitylibrary.org/page/2652888#page/28/mode/1up 

[18] https://www.biodiversitylibrary.org/page/27998121#page/846/mode/1up 

[19] https://www.biodiversitylibrary.org/page/28701669#page/160/mode/1up 

[20] https://www.biodiversitylibrary.org/page/45099991#page/87/mode/1up 

[21] https://www.biodiversitylibrary.org/page/12944743#page/396/mode/1up 

[22] https://davesgarden.com/guides/pf/go/1242/ 

[23] https://atlas-roslin.pl/gatunki/Oxalis_deppei.htm <- polskie źródło, nie zawarłam stąd żadnych informacji, więc można traktować jako dodatkową literaturę.

[24]https://www.plantopedia.com/oxalis-tetraphylla/ 

[25] https://pfaf.org/User/plant.aspx?latinname=Oxalis+tetraphylla [26] http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.670.7611&rep=rep1&type=pdf