Archiwum kategorii: Niskie

Chamedora wytworna (Chamaedorea elegans)

Chamedora to rodzaj obejmujący palmy, mimo że jest reprezentowana przez wiele gatunków, to w doniczce popularny jest tylko przez jeden z nich. Nazwa rodzajowa pochodzi od greckich słów chamai oznaczający ziemię oraz dorea, czyli prezent. Związana jest z owocami na palmie, które można dosięgnąć stojąc na ziemi[7]. Do rodzaju Chamaedorea zalicza się około 107 gatunków[1]. Opiszę tutaj tylko jeden z gatunków chamedory: chamedorę wytworną. Coraz częściej w sprzedaży można również spotkać Chamaedorea metallica. 

Roślina była rozdawana podczas ostatniego meczu Polska-Niemcy w worku promocyjnym InPostu

Chamedora wytworna jest karłowatą palmą[4]. Można ją spotkać w sprzedaży dosłownie wszędzie, w różnych rozmiarach. Jest dość łatwa w pielęgnacji i bardzo dobrze radzi sobie w ciężkich warunkach i dlatego już od dawna często uprawiana w biurach oraz w domach. Była już popularna w wiktoriańskich domach, dlatego po angielsku nazywana jest  “Parlor Palm” co oznacza “Palmę salonową’ [2]. Poza uprawą w doniczkach, jej liście często są wykorzystywane do przyozdabiania bukietów oraz kompozycji kwiatowych [5]. Co ciekawe jest rośliną jadalną, jej owoce można jeść na surowo, a kwiaty przez otwarciem się są jadalne po ugotowaniu z jajkiem [4]. 

Pochodzenie i miejsca występowania

Pochodzi z gęstych lasów Meksyku oraz Gwatemala [2]. Rośnie w sezonowo suchych środowiskach [3]. Często rośnie na wapiennym podłożu [3]

W naturalnym środowisku konkuruje z pnącymi roślinami, które pną się po niej [2]. Może również rosnąć na otwartej przestrzeni, jednak przy silniejszych wiatrach może się złamać [3].

Mrozoodporność

Rośnie w strefach mrozoodporności 10-12 [4].

Ogólny opis

Palma chamedora jest wiecznie zieloną rośliną [2]. Dorasta zazwyczaj do  2-3m, ale może osiągnąć nawet 5m [2]. Łodyga jest gładka, w kolorze zielonym[2]. Liście są pierzaste, łukowato wygięte, mają do 80cm długości. Jest ich zazwyczaj 3-10 sztuk [2]. Mogą zakwitnąć już bardzo młode rośliny o wysokości 30 cm, tworząc wiechowate kiście małych, żółtych kwiatów [2]. Jest rozdzielnopłciowa, więc wytwarza na oddzielnych roślinach męskie i żeńskie kwiaty [4].

Uprawa

Preferuje miejsca jasne, ale bez bezpośredniego, ostrego słońca np. na wschodnim lub zachodnim parapecie [2]. Dzięki swojej dużej tolerancji na trudne warunki środowiska, może również stać w ciemniejszych miejscach [7]. Sprzedawana jest w doniczkach z 5-30 roślinami, jednak po jakimś czasie część z nich zamiera. Wynika to z dominacji najsilniejszych roślin i niedoborze światła dla mniejszych z nich[2].

Można ją sadzić w lekkiej ziemi do palm [2], najlepiej w wysokich donicach ze względu na długi system korzeniowy. Może to być na przykład mieszanka ziemi doniczkowej z perlitem.  Jest tolerancyjna na wysoki poziom zasolenia gleby, więc o ile nie jest zbita, nie musi być ona dobrej jakości, ponieważ w naturalnym środowisku rośnie na wapiennych glebach [4].

Lubi umiarkowane do silnego podlewanie [2]. Nie jest wrażliwa na przesuszenia ziemi. Powinno się ją nawozić raz w miesiącu [7].

Zimą przy zmniejszonej ilości światła, dobrze jest zapewnić jej okres spoczynku i mniej ją podlewać [2].  Można wtedy stać w pomieszczeniu o temperaturze do 12-14C[2].  

Można ją rozmnażać tylko przez wysiew świeżych nasion [2]. Mogą być przechowane przez 6 miesięcy, kiełkują po 3-6 miesiącach[4]. Czasami wytwarza korzenie przybyszowe i wtedy można ją przyciąć oraz ukorzenić przy ich pomocy. Nie pozwoli to na otrzymanie dwóch roślin, ponieważ dolna część, po obcięciu stożka wzrostu umrze, jednak można tak zmniejszyć jej wysokość. 

  1. http://www.theplantlist.org/1.1/browse/A/Arecaceae/Chamaedorea/ 
  2. https://eol.org/pages/1090976
  3. https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:54865-2/general-information
  4. https://fms.cmsvr.com/fmi/webd/Food_Plants_World 
  5. https://www.biodiversitylibrary.org/page/59861382#page/255/mode/1up 
  6. https://www.biodiversitylibrary.org/page/50919181#page/14/mode/1up 
  7. https://www.missouribotanicalgarden.org/PlantFinder/PlantFinderDetails.aspx?kempercode=b631 

Niekropień (Adiantum, złotowłos)

Adiantum to rodzina obejmująca około 200 gatunków[1], z których ostatnio w sprzedaży do uprawy doniczkowej można głównie spotkać 3 z nich. Są to rośliny blisko spokrewnione z innymi wrażliwymi paprociami – orliczkami, należą do tej samej rodziny[2]. Nazwa tej paproci pochodzi od greckiego słowa adiantos, co oznacza hydrofobowy. Odnosi się to do liści adiantum, z których krople wody bardzo szybko spływają [2].

Wszystkie gatunki są wrażliwe na niską wilgotność powietrza, dlatego ja zdecydowałam się uprawiać je pod kloszami oraz w słojach. Można również trzymać je w terrariach. Wśród rodziny adiantum znajdują się zarazem gatunki o delikatnych, pierzastych liściach, jak i paprocie z dużymi liśćmi (np. Adiantum Macrophyllum). Większość z nich występuje w podobnych środowiskach.

Poza uprawą w doniczkach, można spotkać w ogrodach adiantum pedatum, które jest w naszym klimacie mrozoodporne.

Jeśli się przyzwyczają do warunków panujących w mieszkaniu, to nie sprawiają już mocniejszych problemów. Bardzo łatwo się rozsiewają z zarodników. W wielu źródłach jest, że można je rozmnażać również przez podział, jednak nigdy mi to nie wyszło.

Opiszę tutaj:

  1. Adiantum klinowate (Adiantum raddianum)
  2. Adiantum caudatum
  3. Niekropień owłosiony (Adiantum hispidulum)

Adiantum klinowate (Adiantum raddianum)

Adiantum klinowate jest najczęściej sprzedawaną u nas rośliną. Prawie zawsze jeśli kupujemy roślinę podpisaną jako adiantum, jest to dokładnie ten gatunek. I prawie zawsze w naszych mieszkaniach umiera… 

W sprzedaży rzadziej spotyka się podobne do niej gatunki – Adiantum właściwe (Adiantum capillus-veneris) oraz adiantum delikatne (Adiantum tenerum), można dla nich zastosować identyczny schemat uprawy jak dla adiantum klinowatego. Są o gatunki dość trudne do odróżnienia, jednak jeśli porówna się dokładniej ich liście, to dla dociekliwej osoby jest to możliwe. 

Nazwa rodzajowa – raddianum – pochodzi od nazwiska włoskiego botanika, który opisał tą roślinę – Giuseppe Raddi [2].

Adiantum tenerum w szklarni w Gliwicach.

Pochodzenie i miejsca występowania:

Pochodzi z tropikalnych części południowej Ameryki[1] (z Brazylii i Wenezueli [3]), ale występuje również w Afryce i w zachodniej części Indii[2]. Na Hawajach jest rośliną inwazyjną[5], wypierającą z naturalnego środowiska rośliny rodzime (więcej o inwazyjności -> [8]). Najczęściej rośnie w zacienionych miejscach wzdłuż rzek, czyli tam gdzie jest duża wilgotność powietrza i podłoża [1]. Nie wymaga dużej ilości podłoża i może rosnąć nawet w szczelinach skalnych oraz skarpach[6].

Mrozoodporność:

Jej obszar występowania obejmuje strefy od 9b do 10b[2]. Idealna temperatura do jej uprawy wynosi 18-24C, minimalna temperatura w której może stać to 13C[1].

Ogólny opis:

Niekropień posiada delikatne, jasnozielone pierzaste liście o trójkątnym kształcie[1]. Można wręcz powiedzieć, że tworzą chaos składający się z małych listków i brązowych, cienkich gałązek. Kupki zarodnionośne są na dolnej powierzchni liści, wzdłuż ich brzegów. Dorasta do 60 cm wysokości i szerokości, jednak w mieszkaniach rzadko się zdarzają takie okazy[3]. Odnośnie wielkości różne źródła podają różne informacje na jej temat, może to być związane z pomieszaniem wiadomości o adiantum klinowym z podobnymi gatunkami.

Uprawa:

Paproć ta wymaga dużej wilgotności powietrza[1] – około 60% wysycenia [7]. Często po przyniesieniu nowej rośliny, szybko usychają jej wszystkie liście. Jest to spowodowane różnicą w wilgotności powietrza panującej w szklarni, a w mieszkaniu, gdzie zimą, może spadać nawet poniżej 30%. O ile roślina w tym momencie nie umrze całkowicie, to zazwyczaj wkrótce puszcza nowe liście, lepiej przystosowane do panujących warunków. Aby utrzymać wysoką wilgotność w jej otoczeniu, najłatwiej uprawiać ją w otwartym słoju lub w terrarium. Pod szczelnym kloszem lub zamkniętym słoju jest za mała zmiana powietrza dla tej paprotki, dlatego w nich marnieje. 

Niektóre źródła, w celu utrzymania wyższej wilgotności dookoła rośliny zalecają spryskiwanie rośliny 2 razy dziennie [3].

Adiantum powinno być wystawione bezpośrednio na słońce na 2 do 6 godzin[2]. Więc najlepszym dla niego miejscem będzie parapet wschodni lub zachodni, nie powinien stać bezpośrednio na parapecie południowym. Przy zbyt małej ilości światła, czyli przy północnym oknie jej liście będą małe oraz bardzo jasne, a po pewnym czasie najprawdopodobniej cała roślina umrze[2].

Zimą, może stać przy przy chłodnym oknie. Niższa temperatura ułatwia przetrwanie jej zimy w ogrzewanych pomieszczeniach z suchym powietrzem. Nie przeszkadzają jej też przeciągi [7].

Paproć ta nie ma specjalnych wymagań odnośnie ziemi. Może rosnąć w zwykłej ziemi uniwersalnej, jednak nie powinna ona być zbyt zbita, ponieważ łatwiej wtedy o przelanie rośliny. Dobrze by była z domieszką piasku lub żwirku [7], który nie podwyższy znacząco pH podłoża, ponieważ idealne mieści się w okolicach 6 [7], są źródła, które podają jako pH najlepszą wartość dla Adiantum powyżej 7 [13] w amatorskiej uprawie jednak nie ma to dużego znaczenia.

O ile lubi mieć wilgotną ziemię, to zbyt duża ilość wody oraz zbyt mała przepuszczalność podłoża może spowodować żółknięcie liści[3]. Podłoże nie powinno nigdy wysychać do końca, ponieważ młode pędy będą reagowały usychaniem[4]. Adiantum należy podlewać 2x bardziej rozcieńczonym nawozem niż podaje producent [3].

Odmiany:

’Frangrantissimum’ – jest to najpopularniejsza w sprzedaży odmiana, charakteryzuje się mniejszym rozmiarem liści niż gatunek [6].

Jest jeszcze wiele innych odmian adiantum klinowatego, jednak u nas nie są zbyt popularne. 

Adiantum caudatum

Adiantum caudatum jest o wiele rzadziej uprawianą u nas w doniczkach rośliną niż adiantum klinowate, jednak spotyka się ją czasem w sprzedaży. Nazywane jest po angielsku ‘Walking Maidenhair’, co jest związane z jej ciekawym sposobem rozmnażania[10] z końcówek liści. Jest o wiele słabiej opisana i trudno znaleźć źródła opisujące jej uprawę. Uprawiana jest w Chinach jako roślina ozdobna, w niektórych rejonach nawet są próby sadzenia jej w pionowych ogrodach[20]. Stosowana jest w medycynie ludowej Indii, jednak nie jest uprawiana jako zioło, tylko pozyskiwana z natury [16]

Adiantum caudatum w szklarni ogrodu botanicznego we Wrocławiu.

Pochodzenie i miejsca występowania:

Rośnie głównie w Azji (Chiny, Tajlandia, Wietnam, Indie), również spotykany jest w innych rejonach świata[9] (tu jest mapka -> [15]). Występuje w podobnych środowiskach jak Niekropień klinowaty, czyli w lasach lub dolinach górskich, najczęściej rośnie w szczelinach skalnych[9]. Preferuje jednak bardziej suche zbocza i wilgotne wapieni [17], zamieszkuje również drzewa jako epifit [18]. Rośnie na niskich wysokościach nad poziomem morza (do 100-1000m n.p.m.)[9].

Mrozoodporność:

Odpowiednia jest dla niej temperatura powyżej 10C[14], występuje w strefach USDA od 9 do 10 [14], jednak są źródła, które podają nawet strefy od 7a, do 7b[19].

Ogólny opis:

Ten gatunek adiantum ma podobne pod względem grubości i koloru liście do poprzedniego opisanego gatunku, jednak mają one nieznacznie ciemniejszy kolor. Każdy z liścieni w stronę końca ma poszarpany jeden brzeg, na którym pojawiają się później kupki zarodnionośne. Nie są tak mocno pierzaste, układają się podobnie jak u popularnej u nas paproci – Nefrolepis’a. Mają do 30 cm[9]lub 60 cm[12] długości.

Uprawa:

Jak wspomniałam na początku, nie ma zbyt wielu źródeł na temat uprawy tej paproci, a te, które udało mi się znaleźć wskazują, że warunki uprawy tego adiantum nie odbiegają w żaden sposób od uprawy adiantum raddianum[10]. Jedyną różnicą, jest jej większa wrażliwość na suche powietrze.

Ziemia powinna mieć domieszkę piasku oraz pH pomiędzy 5.5, a 7 [15]. U mnie rośnie w zwykłej ziemi uniwersalnej, jednak zastanawia mnie, czy nie czułaby się lepiej w bardziej wapiennym podłożu [17].

Najprościej rozmnaża się ją przez wysiew zarodników. Jako jedna z niewielu paproci rozmnaża się wytwarzając nowe rośliny na końcach swoich liści, po zetknięciu ich z ziemią. 

Niekropień owłosiony (Adiantum hispidulum)

Niekropień owłosiony zdecydowanie szybciej zdobywa popularność w naszych doniczkach. Tak jak inne gatunki adiantum nie jest to prosta roślina w uprawie, ale jej wygląd bardzo mocno kusi by ją mieć w doniczce. Swój drugi człon łacińskiej nazwy zawdzięcza sztywnym, brązowym włoskom na liściach[21].  

Adiantum hispidulum w szklarni ogrodu botaniczego we Wrocławiu

Pochodzenie i miejsca występowania:

Pochodzi z Afryki, południowej części Indii i Nowej Zelandii [21]. Uciekła z upraw na Hawajach, gdzie stała się gatunkiem inwazyjnym [24]

Rośnie wzdłuż skalistych brzegów rzek, w zacienionych lasach [21]. Główne środowiska jej występowania to lasy deszczowe oraz eukaliptusowe[28]. 

Mrozoodporność:

Jej zakres występowania obejmuje  8-10 strefę USDA [21], może też rosnąć w strefie 7, jednak wymaga wtedy okrywania [25]. W uprawie, powinna mieć powyżej 10C.

Ogólny opis:

Młode liście niekropienia owłosionego mają odcień czerwieni, który wraz ze wzrostem staje się coraz bardziej zielony. Ostatecznie są one mocniej zielone i grubsze niż liście Adiantum klinowego oraz adiantum caudatum. Ich kształt przypomina wkładem wachlarze lub palce wzdłuż których są liścienie. W przeciwieństwie do poprzednio opisanych adiantum, posiada sztywne włoski na liściach[22]. Dorasta do 45 cm wysokości [22].

Uprawa:

Uprawa niekropienia owłosionego jest podobna jak do poprzednich roślin. Lubi dużą wilgotność i cyrkulację powietrza[21]. 

Podłoże powinien mieć przepuszczalne, ale jednocześnie stale wilgotne[21], podobno jest wyjątkowo jak na adiantum wytrzymała na suche podłoże[23, 26]. Ziemia, w której rośnie powinna mieć odczyn lekko kwaśny lub neutralny (między 5.5, a 6)[24, 25].

 Lubi półcieniste miejsca, na których do jego liści będzie czasami docierało światło [21]. Przy zbyt małej ilości światła, jego liście stają się wiotkie oraz małe, a przy zbyt dużej zsychają się na brązowo[24].

Odmiany:

Bonze Venus – odmiana o bardziej brązowych liściach.

[1]https://www.houseplantsexpert.com/delta-maidenhair-fern.html 

[2] https://plants.ces.ncsu.edu/plants/adiantum-raddianum/ 

[3]https://www.guide-to-houseplants.com/maidenhair-fern.html  

[4]http://www.missouribotanicalgarden.org/PlantFinder/PlantFinderDetails.aspx?kempercode=b573  

[5]https://plantcaretoday.com/maidenhair-fern.html  

[6]http://plantfileonline.net/plants/plant_details/7  

[7]https://www.plantopedia.com/adiantum/ 

[8]https://www.cabi.org/isc/datasheet/3237#tosummaryOfInvasiveness 

[9]http://www.efloras.org/florataxon.aspx?flora_id=2&taxon_id=200003519 

[10]https://indoor-plants.net/adiantum-caudatum/  

[12] http://tropical.theferns.info/viewtropical.php?id=Adiantum+caudatum 

[13] https://www.gardeningknowhow.com/ornamental/foliage/maidenhair-fern/maidenhair-fern-care.htm 

[14]https://www.backyardgardener.com/plantname/adiantum-caudatum-walking-fern/ 

[15]https://www.discoverlife.org/mp/20q?search=Adiantum+caudatum&mobile=close&flags=glean

[16]http://www.stuartxchange.org/Alambrillong-gubat.html 

[17]https://rbg-web2.rbge.org.uk/thaiferns/factsheets/index.php?q=Adiantum_caudatum.xml 

[18]https://www.researchgate.net/publication/322796910_Maiden_hair_ferns_Adiantum_L_Pteridaceae-Vittarioideae_of_North_East_India_diversity_phytochemistry_and_utilization 

[19]http://farm2.clik.com/ShadyPlants/photo_16183079.html 

[20]http://qktg.shnu.edu.cn/zrb/shsfqkszrb/ch/reader/create_pdf.aspx?file_no=201506010&flag=1&year_id=2015&quarter_id=6 

[21]http://www.missouribotanicalgarden.org/PlantFinder/PlantFinderDetails.aspx?taxonid=285702 

[22]https://hardyferns.org/ferns/adiantum-hispidulum/ 

[23]http://anpsa.org.au/a-hisp.html 

[24]https://plants.ces.ncsu.edu/plants/adiantum-hispidulum/ 

[25]https://www.greenhousemag.com/article/adiantum-hispidulum/ 

[26]https://www.researchgate.net/publication/265972000_Note_on_Adiantum_hispidulum_Pteridaceae_a_new_record_species_to_Fern_Flora_of_Thailand <- naukowy bełkot <3 

[27]https://www.shootgardening.co.uk/plant/adiantum-hispidulum-bronze-venus 

[28]http://noosasnativeplants.com.au/plants/575/adiantum-hispidulum 

Drimiopsis

Podobnie rodzina ta obejmuje około 15 gatunków[1]. Dwa z nich da się aktualnie kupić w Polsce (patrząc na internet), jeden jest popularniejszy – Drimiopsis maculata, a drugi Drimiopsis botryoides sprzedawany jest czasem jako Ledebouria Kirkii. Jest mylona z rodzajem scilla lub nawet z Ledebourią[3], z którymi jest dość blisko spokrewniona, wszystkie należą do tej samej rodziny [1]. Nazwa Drimiopis oznacza wyglądać jak rośliny z rodzaju Drimia [6], do którego rośliny z rodzaj Drimiopsis są podobne. 

Drimiopsis maculata

Roślina ta nie ma odpowiednika swojej łacińskiej nazwy w języku polskim, a po angielsku jest nazywana Little White Soldier lub False African Hosta [5]. Posiada synonim Drima maculata [9]. Została jako pierwsza ze swojego rodzaju wprowadzona do uprawy [10], kolejnym gatunkiem był Drimiopsis botryoides (inaczej nazywany Drimiopsis Kirkii lub Drimiopsis Kirkii).

Drimiopsis maculata. Źródło: własne

Pochodzenie i miejsca występowania:

Występuje w południowo-wschodniej części Afryki [1]. Rośnie na dnie lasów oraz wzdłuż brzegów strumieni [1]. Jej obszar występowania obejmuje również wybrzeża, co jest możliwe dzięki jej odpornaści na zasolenie gleby [5].

Mrozoodporność:

Wytrzymuje nie duże przymrozki. Występuje od 8 do 10 strefy USDA [5], w niektórych źródłach jako dolna granica podawana jest strefa 7b [6].

Ogólny opis:

Jest to wiecznie zielona roślina, posiadająca nadziemną cebulę [1]. Tworzy kępy o szerokości do 20 cm [5]. Z bulwy wyrasta 3-6 liści[5], które są szersze niż w przypadku ledebourii, osiągają do 12 cm długości i 4,5 cm szerokości[5]. Mają kolor zielony z ciemnymi plamkami oraz osadzone są na długich ogonkach [1], właściwie mogą przypominać liście naszej babki zwyczajnej. Kwiaty o kolorze zielonym są ułożone w zwartym kwiatostanie [1], który osiąga do 30 cm długości [5].  

Drimiopsis maculata – liście. Źródło: własne

Uprawa:

Jest to roślina łatwa w uprawie. Drimiopsis powinnien stać na wschodnim lub zachodnim oknie [1], ale podobno daje radę rosnąć również w cieniu [2] na oknie północnym. Lubi umiarkowane podlewanie, a brak wody sygnalizuje więdnięciem liści [1], które po podlaniu odzyskują jędrność. Nie potrzebuje okresu przesuszenia [5].

Podłoże powinna mieć podobne jak w przypadku ledebourii, w proporcji 1:1 ziemia uniwersalna:piasek i in. spulchniacze [1]. W naturalnym środowisku rośnie w piaszczysto-gliniastej glebie [5]. Potrzebuje rzadkiego nawożenia, wystarczające jest raz w miesiącu. Równocześnie nie trzeba się martwić jej przenawożeniem, ponieważ jest odporna na zasolenie gleby.

Można ją rozmnażać przez oddzielenie cebulek.

Drimiopsis botryoides

W obrębie drimiopsis bortryoides wyróżniamy dodatkowo dwa podgatunki:  Drimiopsis botryoides ssp. botryoides oraz Drimiopsis botryoides ssp. prostrata[13]. Pierwszy z nich częściej zdarza się w uprawie, drugiego nie widziałam w sprzedaży. Ja swój egzemplarz kupiłam pod nazwą Ledebouria Kirkii u sprzedawcy specjalizującego się w kaktusach i sukulentach.

Pochodzenie i miejsca występowania:

Pochodzi z terenów Burundi, Etiopii, Kenii, Somalii, Tanzanii[16]. Występuje w zaroślach i lasach na piaszczystych lub skalistych podłożach[15].

Drimiopsis botryoides 01.2020r. Roślina z jednym wyciągniętym od zbyt małej ilości światła liściem. Źródło własne.

Mrozoodporność:

Roślina ta pochodzi z klimatu podzwrotnikowego, w cieplejszym klimacie niż Drimiopsis maculata. Jej mrozoodporność obejmuje od 10 do 11 strefy USDA, czyli poniżej -1C przemarza[17]. 

Ogólny opis:

Jest małą rośliną cebulową. Jej liście są zdecydowanie grubsze niż u D. maculata oraz Ledebourii socialis[14]. Mogą osiągać do 18 cm[14], a według niektórych źródeł nawet do 45 cm długości[15] oraz 8 cm szerokości[14]. Ich blaszka jest nakrapiana, ma barwę ciemnozielonę[14], według mnie, wpadającą w kolor niebieski. Liście mają kształt eliptyczny lub jajowaty[16]

Uprawa:

Niewiele można znaleźć o uprawie tej rośliny w doniczkach, jednak nie miałam z nią od roku dużych trudności. Preferuje miejsca słoneczne, u mnie przez całe lato rosła na zewnątrz, po południowej stronie z kilkoma godzinami cienia w godzinach porannych. Podobno znosi również stanowisko półcieniste[14, 17], czyli powinna z powodzeniem rosnąć na wschodnim lub zachodnim parapecie.

Lubi przepuszczalną, piaszczystą, ale równocześnie żyzną ziemię[14], uprawiam ją w takiej samej ziemi jak Ledebourie, czyli w mieszance piasku i ziemi ogrodniczej w proporcji 1:1. Podlewam ją latem po przeschnięciu ziemi, a zimą dopiero jak zaczynają jej więdnąć liście (w celu zmniejszenia wzrostu i zapobieganiu wyciągania się). Prawdopodobnie potrzebuje rzadkiego nawożenia.

Rozmnaża się ją przez oddzielenie nowych cebulek od rośliny macierzystej[14] .

[1] https://www.pacificbulbsociety.org/pbswiki/index.php/Drimiopsis#maculata 

http://biodiversityadvisor.sanbi.org/wp-content/themes/bst/keys/e-Key-20160604/Genera/G_Drimiopsis.html

[2] https://wildflowernursery.co.za/indigenous-plant-database/drimiopsis-maculata/ 

[3] http://www.theplantlist.org/tpl1.1/record/kew-305089?ref=tpl1 

[4] https://kumbulanursery.co.za/plants/drimiopsis-maculata-0 

[5]http://www.llifle.com/Encyclopedia/BULBS/Family/Hyacinthaceae/27240/Drimiopsis_maculata 

[6] https://www.smgrowers.com/products/plants/plantdisplay.asp?plant_id=2029 

[7] https://davesgarden.com/guides/pf/go/49519/

[8] http://pza.sanbi.org/ledebouria-petiolata 

[9] http://www.ville-ge.ch/musinfo/bd/cjb/africa/details.php?langue=an&id=14653 

[10] https://www.biodiversitylibrary.org/page/13423372#page/223/mode/1up 

[11] https://www.biodiversitylibrary.org/page/17154229#page/20/mode/1up 

[12] https://www.biodiversitylibrary.org/page/11160996#page/90/mode/1up

[13] https://eol.org/pages/1087784

[14] https://www.nparks.gov.sg/florafaunaweb/flora/1/9/1972 

[15]http://www.ville-ge.ch/musinfo/bd/cjb/africa/details.php?langue=an&id=176475 

[16]http://www.plantsoftheworldonline.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:534575-1 

[17] https://www.almostedenplants.com/shopping/products/10989-dwarf-ledebouria-scilla-squill/

http://jjcactus-succulents.net/2020%20Succulent%20Bulbs.html <- sprzedaż roślin w US (nie mam pojęcia czy wysyłają do Polski) z dużym bogactwem Ledebourii i ich zdjęć

Ledebouria (Scilla)

Nazwa rodzajowa tej rośliny pochodzi od nazwiska profesora Carla Friedricha von Ledebour [4], została nadana w celu uczczenia tego słynnego botanika. Rodzaj ten obejmuje około 30-35 różnych gatunków [9].

Wśród dostępnych w sprzedaży na ebay ledebourii jest znacznie więcej gatunków, jednak u nas dostępny jest jedynie Ledebouria socialis w kilku odmianach kolorystycznych oraz tak zwana scilla marmorata, która jednak należy tak naprawdę do innej rodziny.

Ledebouria socialis

Ledebouria jest naprawdę mało zwracającą na siebie uwagę rośliną, ale jednocześnie może zachwycić swoimi kolorami. Jest polecana szczególnie osobom, które “nie mają ręki do roślin”, chociaż słyszałam o przypadkach, którym nie chciała rosnąć… Nazwa rodzajowa pochodzi od sposobu wzrostu tej rośliny, po kilka cebulek w kępie[4]. Inaczej nazywana jest SIlver squill [2] lub Wood Hyacinth [7]. Czasami też jest określana synonimami Ledebouria violacea lub Scilla violacea, zostały wprowadzone jako nazwy handlowe tej rośliny, opierając się one na wyglądzie rośliny [4]. Niejednoznaczne nazewnictwo mogło wynikać z dużej zmienności liści tego gatunku [1]. 

Ciekawostką jest, że jej cebule w naturalnym środowisku są zjadane przez jeżozwierze [4]. Czasem jest zaliczana do roślin trujących lub określana jako potencjalnie trująca, ze względu na istnienie pokrewnych gatunków, które są mają takie właściwości [7].

Ledebouria socialis „violacea”. Ogród Botaniczny UJ, Źródło: własne

Pochodzenie i miejsca występowania:

Ledebouria socialis jest endemitem [4], występującym między Prowincją Przylądkową Zachodnią, a Wschodnią (południowa Afryka)  [1]. Rośnie zazwyczaj w cieniu, w zimozielonych lasach [1] oraz najczęściej w lasach wzdłuż dolin rzek [4].

Mrozoodporność:

Jej mrozoodporność obejmuje tereny od strefy 10a do 11b, więc może znosić minimalne, bardzo krótkotrwałe przymrozki [2]. W mieszkaniu nie wymaga przechłodzenia.

Ogólny opis:

Jest to niewielka cebulowa roślina. Podobno może dorastać do 25 cm, jej liście osiągają do 15 cm [2]. Z cebuli o kształcie łezki [3] rzadko wyrasta ponad 3 liście, jednak bez zimowania, nie jest to unikalne zjawisko. Jej liście są zazwyczaj fioletowo – srebrne, o lancetowatym kształcie. Cebulki rosną nad ziemią. 

Jeśli chodzi o kwiaty, to może zakwitnąć wiosną, o ile przeszła odpowiednie zimowanie. Kwiaty przypominają miniaturowe dzwonki konwalii, tylko że ich korony są zielone [4]. Każda cebulka zazwyczaj puszcza jeden pęd kwiatowy, na którym jest do 30 takich kwiatków[4].

Uprawa:

Tak jak wyżej jest wspomniane jest to łatwa w uprawie roślina. Jest to roślina na wystawę wschodnią, zachodnią i ew. południową [1]. Podobno potrzebuje 3-4 godziny światła słonecznego w ciągu dnia [5]. Ze względu właśnie na jej małe wymagania świetlne jest jednym z niewielu sukulentów, które można uprawiać na ciemniejszym parapecie. W przypadku moich roślin ustawiam je od strony południowej, ponieważ w naszym klimacie słońce nie jest aż tak mocne. Zauwazyłam że przy takim ustawieniu o ile jest systematycznie podlewana, to jej wzrost jest najbardziej intensywny. 

Ledebouria socialis powinna być podlewana po przeschnięciu, albo jak zaczynają jej więdnąć liście (chociaż wtedy już może być za późno i je może stracić), jednocześnie należy uważać na zalegającą wodę w podstawce. Zimą, powinno zostać znacząco ograniczone podlewanie, ponieważ dzięki temu może odbyć spoczynek, który pobudza ją do kwitnienia wiosną [1]. W czasie spoczynku temperatura powinna być w przedziale 7-18C [5]. W przypadku moich roślin, nie przeprowadzałam zimowania, ponieważ uważam, że jej główną ozdobą są liście.  

Najlepszym dla niej podłożem mieszanką piasku, żwirku lub perlitu w proporcji 1:1 z ziemią uniwersalną [1]. Warto ją przesadzać dopiero jak w doniczce jest za dużo cebulek, jest to roślina z raczej mało rozbudowanym systemem korzeniowym. Można ją umieszczać w płytkich donicach.

Rozmnaża się ją przez podział cebul lub przez siew, jednak ten pierwszy sposób jest dużo łatwiejszy. Należy pamiętać, by nie zakopywać zbyt mocno jej cebulek, sądzę, że mogą być przysypane do ⅓-⅔ wysokości, jednak ja zakopuję tylko podstawę, aby cebulka była stabilniejsza.

Odmiany:

Towarzystwo “Pacific bulb society” wymienia 5 odmian tego gatunku:

  • Juda – liście białobrzeżne,
  • Laxifolia – forma z zielonymi liśćmi,
  • Miner – forma miniaturowa,
  • Paucifolia – forma z zielonymi liśćmi, mam wrażenie, że nieproporcjonalnie dużymi do wielkości cebul,
Ledebouria socialis „Paucifolia„. Źródło: własne
  • Violacea – najbardziej popularna odmiana, ma fioletowe cętki na liściach, spody liści są również fioletowe, 
  • Zebrina – druga jeśli chodzi o popularność odmiana, jest do złudzenia podobna do odmiany Violacea, jednak jej cętki są podłużne.

Ledebouria socialis „Zebrina”. Źródło: własne

[1] https://www.pacificbulbsociety.org/pbswiki/index.php/Ledebouria 

[2] https://worldofsucculents.com/ledebouria-socialis-silver-squill/ 

[3] http://llifle.info/Encyclopedia/BULBS/Family/Hyacinthaceae/11610/Ledebouria_socialis 

[4] http://pza.sanbi.org/ledebouria-socialis 

[5] https://www.plantsrescue.com/ledebouria-socialis/ 

[6]https://www.cactus-art.biz/schede/LEDEBOURIA/Ledebouria_socialis/Ledebouria_socialis/Ledebouria_socialis.htm 

[7] https://www.smgrowers.com/products/plants/plantdisplay.asp?plant_id=1704 

[8]https://www.researchgate.net/publication/236033953_Synopsis_of_the_genus_Ledebouria_Roth_Hyacinthaceae_in_South_Africa <- dużo wiedzy i klucz do oznaczania Ledenbourii.

[9] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/Taxonomy/Browser/wwwtax.cgi?id=16139 

Zanokcica (Asplenium) cz. 2

Zanokcica obejmuje około 650 gatunków, w tym 30 występujące w Australii, 8 z nich jest endemitami. Kilka gatunków występuje w Polsce, a nawet zanokcica zwyczajna jest bardzo popularna jako roślina ogrodowa. Nazwa pochodzi od greckiego słowa Splen, czyli śledziona[23]. Jest to druga część opisu różnych gatunków zanokcicy. Tutaj zostaną zawarte informacje o Asplenium ebenoides oraz Asplenium parvati.

Zanokcica hebanowa (Asplenium ebenoides)

Inaczej nazywana jest po angielsku Scott’s spleenwort lub dragon-tail fern[1]. Jest dość rzadką u nas paprocią w uprawie, jednak czasem można ją spotkać w sprzedaży. Warto wspomnieć, że jest to pierwsza paproć, którą otrzymano w wyniku hybrydyzacji dwóch gatunków w 1906 roku [6]. Wcześniej zakładano, że jakakolwiek hybrydyzacja jest niemożliwa.

Asplenium tutwilerae, która wygląda identycznie jak zanokcica hebanowa. Źródło: https://en.wikipedia.org/wiki/Asplenium_tutwilerae

Pochodzenie i miejsca występowania:

Roślina ta występuje w północno-wschodniej części USA[5], jest naturalną hybrydą dwóch różnych paproci – A. rhizophyllum i A. platyneuron. Oba gatunki, które uległy skrzyżowaniu rosną w sąsiednich środowiskach, ale nie występują na obu równocześnie [2,3]. Jest epipetrytem, co oznacza, że występuje na skałach. Występuje głównie na wapieniach, ale można ją również spotkać na gnejsie, łupkach piaskowcach [3]. 

Mrozoodporność:

Jej zakres występowania obejmuje od 4 do 8 strefu mrozoodporności, co świadczy o tym, że z powodzeniem może być u nas uprawiana w gruncie [5].

Ogólny opis:

Jest wiecznie zieloną paprocią, która czasem zachowuje zielone liście przez całą zimę. Jej łodyga jest nierozgałęziona. Liście są pierzaste, o wielkości 20×13 cm. Mocno zwężają się ku górze o nieregularnym kształcie. Ogonek ma 10 cm i jest koloru czerwonego lub purpurowego. Roślina wytwarza zniekształcone zarodniki, przez które nie następuje rozmnażanie [2].

Uprawa:

Roślina występuje w częściowym, do pełnego cienia. Warto zwrócić uwagę, że jest bardzo odporna na silne zacienienie. Potrzebuje umiarkowanego podlewania [5], lubi wilgotna ziemię, ale przy słabym drenażu mogą jej gnić liście [5].

Najlepiej rośnie w ziemi uniwersalnej lub w ziemi zmieszanej z fragmentami wapniowych kamyków[3]. Jest odporna na różne pH gleby, może być zasadowe do lekko kwaśnego [5]. Jej doniczka nie musi być głęboka ze względu na jej płytko rosnące korzenie [5]. Jako, że jest to roślina znosząca niskie temperatury, to u nas jest to paproć, którą można uprawiać na  zasadowych, cienistych skalniakach [4]. 

Dzięki swoim niewielkim rozmiarom jest rośliną uprawianą również w terrariach [5]

Co ciekawe roślina ta jest sterylna, co oznacza, że nie rozmnaża się wegetatywnie przez wysiew zarodników, jedynie przez podział [3]. Jeśli zakupiona roślina wytwarza zarodniki, które są płodne, to jest to często mylona paproć –  A. tutwilerae[4]. 

Asplenium parvati

Jest to kolejna paproć z rodziny Asplenium, która jest coraz popularniejsza i dostępna w niektórych sklepach w Polsce. Inaczej nazywana jest Norfolk Island Spleenwort [8]. Można ją też znaleźć pod nazwami Asplenium dimorphum x difforme (x Parvati), Asplenium dimorphum ‘parvati’ lub Asplenium dimorphum ‘Austral gem’. Nazwa Parvati pochodzi od hinduskiej bogini miłość, ponieważ liście tej paproci były wykorzystywane w wiązankach i ozdobach ślubnych. Jest to paproć, której gatunek jest praktycznie niemożliwy do znalezienia w sprzedaży, dlatego opiszę jedynie tą odmianę. 

Nie mam swojej dlatego daję źródło gdzie można ją zobaczyć.

Pochodzenie i miejsca występowania:

Roślina ta występowała pierwotnie na wyspach Norfolk, Nowej Zelandii i Australii, podobno występuje też wschodniej Azji. Występuje na skalistych wybrzeżach [9].

Mrozoodporność:

Paproć ta nie znosi przymrozków, wytrzymuje temperatury do 40C[9]

Ogólny opis:

Roślina dorasta do 30 cm wysokości i 40 cm szerokości, jej liście mają około 20×10 cm. Liście występują w dwóch rodzajach, jeden jest silniej pierzasty, a drugi mniej[9]. 

Uprawa:

Jeśli chodzi o uprawę, to może rosnąc w jasnych miejscach, jednak w słonecznych miejscach słońce może poparzyć jej liście [10]. Ziemia powinna być wilgotna, ale znosi również wyschnięcie gleby [9]. Podobnie jak inne zanokcice nie przepada za przelewaniem.

Można ją rozmnażać jedynie przez podział, ponieważ nie tworzy zarodników [9].

[1] http://www.theplantlist.org/tpl1.1/record/tro-26602492 

[2]https://plants.jstor.org/stable/10.5555/al.ap.flora.fna002_asplenium_ebenoides?searchUri=genus%3DAsplenium%26species%3Debenoides 

[3]https://eol.org/pages/597658/articles 

[4]http://zielonozakreceni.pl/forum/ilustrowany-spis-paproci/1953-zanokcica-hebanowa-asplenium-x-ebenoides?limitstart=0 

[5]http://www.missouribotanicalgarden.org/PlantFinder/PlantFinderDetails.aspx?taxonid=285779&isprofile=0& 

[6]https://books.google.pl/books?id=APQJo9PSsSIC&pg=PA26&lpg=PA26&dq=Asplenium+ebenoides&source=bl&ots=seFXl1BDYP&sig=ACfU3U0qU5evKmHIFJ0GQFWkHdux313BRQ&hl=pl&sa=X&ved=2ahUKEwio4pjRqOHjAhVXAhAIHQ2xCWE4ChDoATAJegQIBxAB#v=onepage&q=Asplenium%20ebenoides&f=false 

[7]https://books.google.pl/books?id=VnlBQMJOi-UC&pg=PA233&lpg=PA233&dq=Asplenium+ebenoides&source=bl&ots=tkNuGPpnj7&sig=ACfU3U26d0ikL7bJTSRBN5ujSfEmVx4CpQ&hl=pl&sa=X&ved=2ahUKEwikitygqeHjAhVwwIsKHbdlA4c4FBDoATAGegQIBhAB#v=onepage&q=Asplenium%20ebenoides&f=false 

[8] https://indoor-plants.net/asplenium-dimorphum-parvati/  

[9] https://studylibnl.com/doc/963426/asplenium—floricode 

[10] https://indoor-plants.net/asplenium-dimorphum-parvati/ 

[11] https://www.houseofplants.co.uk/plants/asplenium-parvati__88132.html