Rodzaj Othonna obejmuje 111 różnych gatunków[1], są one blisko spokrewnionych z rodzajem senecio[2]. Szczególnie jeden gatunek (othonna capensis) bardzo mocno przypomina senecio, dzięki czemu zdobywa coraz większą popularność pod pseudonimem senecio herreianus ‘purple flush’. Rośliny z tego rodzaju rosną w Afryce, są to bardzo różnorodne w wyglądzie sukulenty[2]. W przeciwieństwie do senecio kwitną na żółto.
Systematyka othonna capensis w ciągu wielu lat była kilkukrotnie zamieszania, próbowano umieścić ją w rodzinie sedum, następnie stworzono dla niej rodzinę crassothonna, później nazwano ją othonna crassifolia, a dopiero ostatecznie dostała nazwę othonna capensis[2,13, 14]. Othona capensis jest coraz częściej uprawiana w doniczkach, jednak wymaga bardzo dużo światła, dlatego w naszym klimacie często problemy w uprawie. Jest bardzo podobna do senecio herreianus, różni się od niego kolorem kwiatów oraz wiotkością pędów, które u othonny są delikatniejsze. W miejscu swojego rodzimego występowania nazywana jest “Bobbejaankool”[4], z kolei jej odmiana o purpurowych pędach po angielsku jest nazywana “String of Rubies”, co znaczy dosłownie “sznur rubinów”[5].
Pochodzenie i miejsca występowania
Othonna pochodzi z południowej części Afryki [8, 11], ale występuje również w Nowej Zelandii[11]. Rośnie na klifach i stromych skalistych zboczach suchych dolin rzecznych[7].
Mrozoodporność
Jej obszar występowania obejmuje strefy USDA 9a – 11, co oznacza, że powinna przymarznąć dopiero w temperaturze poniżej -6C[4].
Ogólny opis
W naturalnym środowisku jest rośliną okrywową, dorastającą do 5 cm wysokości[6]. Jej liście oraz pędy mają kolor od zielonego do fioletowego[6]. Zakwita latem, żółtymi kwiatami podobnymi do stokrotek[6], które otwierają się w słoneczne dni[9].
Uprawa
Othonna jest dość łatwa w uprawie przy zachowaniu kilku zasad. Największe trudności może sprawiać zimą, czyli wtedy gdy jest mało światła oraz ogólnie niekorzystne dla niej warunki. Dobrze wygląda w wiszących doniczkach lub miejscu w którym jej pędy mogą swobodnie zwisać. Mimo dość sporej mrozoodporności, lepiej nie narażać jej na temperaturę poniżej 10C[6].
Wymaga raczej południowego okna, ponieważ brak wystarczającego oświetlenia powoduje, że nowe pędy są wiotkie i zielone, zamiast purpurowych w przypadku kolorowej odmiany [3]. Latem, można wręcz wystawić ją na południowy lub wschodni/zachodni balkon lub inne słoneczne miejsce na zewnątrz[5]. Im bardziej słoneczne miejsce, tym jej pędy będą bardziej purpurowe[5]. Trzeba pamiętać przy tym, aby roślinę przyzwyczaić do silnego słońca, można również obciąć zimowy przyrost.
Należy ją podlewać raz na jakiś czas, przez np. wstawienie doniczki do wody. Między kolejnym nawodnieniem trzeba poczekać aż podłożenie do końca przeschnie[4]. Zimą na okres spoczynku najlepiej umieścić ją w chłodniejszym miejscu, znacznie ograniczając podlewanie[6]. W przypadku braku takiego miejsca w mieszkaniu, trzeba podlewać ją minimalną ilością wody oraz trzymać ją w jak najjaśniejszym miejscu.
Othonnę należy sadziś w przepuszczalnym podłoży[4] do sukulentów. Przykładowa mieszanka to gruby piasek, ziemia i wermikulit w proporcjach 1:1:1[4], inną alternatywą dla takiego podłoża może być również podłoże uniwersalne zmieszane z perlitem w proporcji 1:1. Nie trzeba jej często przesadzać, można to zrobić przy odmładzaniu rośliny.
W przeciwieństwie do senecio nigdy nie udało mi się jej ukorzenić w wodzie, ponieważ zawsze jej pędy w niej gniły. Można ją rozmnożyć przez włożenie uciętych pędów do właściwego podłoża.
W tym poście opiszę kilka znanych i uprawianych gatunków, rodzaj senecio jest dla nich bardziej synonimem, ponieważ prawdziwa rodzina z której pochodzą to Curio. Została ona zaproponowana dopiero kilka lat temu. Rodzaj obejmuje 22 gatunki[3]. W naturalnym środowisku, podobnie jak żywe kamienie, rosną zimą, a latem przechodzą okres letniego spoczynku [26].
Ciekawym zjawiskiem u curio są “okienka” czyli przejaśnienia na liściach. Dzięki niemu liście mają większą powierzchnię fotosyntezy, ponieważ dzięki okienku światło wpada do wnętrza liścia. Taka morfologia liści, pozwala na przeprowadzanie fotosyntezy nie tyko przez komórki na wierzchu liścia, ale również przez komórki wewnątrz nich [11]. Nie jest to jedyna grupa roślin, które wykształciły okienka.
Rozmnażanie tych roślin jest bardzo proste. Dorosły pęd wystarczy uciąć i wsadzić do ziemi.
Zaczynam od opisu c. citriformis, ponieważ hybrydy Curio roweleyanus i herreanus są często z nim mylone i chcę na początku rozwiać wszystkie wątpliwości dotyczące tego gatunku.
O wiele łatwiej znaleźć informacje o tej roślinie pod nazwą Senecio pusillus[5], chociaż ta nazwa nie jest jednoznaczna i można pod nią znaleźć również inne rośliny. Potoczną, angielską nazwą jest string of tears, jednak angielskie nazwy czasem pozostawiają wiele do życzenia w zakresie jednoznaczności przynaleźności nazwy do gatunku. Opisana została stosunkowo niedawno, ponieważ dopiero w 1956 roku[6].
Pochodzenie i miejsca występowania:
Roślina występuje w RPA (dokładniej w Prowincji Przylądkowej Zachodniej, Małe Karoo), Lesotho i Suazi [1]. Według innego źródła występuje również w Kalifornii[8]. Rośnie na skalistych płaszczyznach [1].
Mrozoodporność:
Zasięg Curio citriformis obejmuje strefy od 9a do 11b, czyli żyje w klimacie gdzie temperatura spada do −6.7 °C – 10 °C[2].
Ogólny opis:
Jest wieczniezielonym sukulentem o zgrubiałych liściach w kształcie wrzeciona lub cytryny. Liście pokryte są szarozielonym woskowym nalotem z przezroczystymi żyłami. Listki osiągają do 8mm szerokości oraz 2,5 cm długości. Pod koniec lata do zimy wytwarza małe, żółtawe kwiaty[1]. Jej pędy są raczej pełzające i wyprostowane, osiągają do 10 cm długości i 4mm średnicy[7].
Uprawa:
W donicach może zwieszać się[1]. Mimo, że różne źródła podają, że może być uprawiana w półcieniu, to najlepiej rośnie na wystawie południowej[8]. Na skalistych pustyniach raczej nie ma zbyt dużo cienia, jest to sukulent przystosowany do dużej ilości światła. Nie powinna być zbyt mocno nawożona, ponieważ nie wejdzie wtedy w spoczynek zimą. Powinna być sadzona w lekkim podłożu do sukulentów[1].
Curio rowleyanus (Senecio rowleyanus)
Jest to jedna z najpopularniejszych roślin z tej rodziny. Nazywana czasami String of Pearls, odnośnie tej nazwy raczej nie ma sporów[9].
Pochodzenie i miejsca występowania:
Pochodzi z południowej Afryki (Prowincja Przylądkowa Wschodnia i Zachodnia)[9]. Podobno występuje również w Ameryce w okolicach Kaliformi, Teksasu, Florydy, Arizony[13].
Mrozoodporność:
Zasięg Curio rowleyanus obejmuje strefy od 8a do 10b, czyli żyje w klimacie gdzie temperatura spada do −12.2 °C – +4.4 °C [9]. Inne źródło podaje trochę cieplejszy klimat obejmujący 9-12 strefę[15].
Ogólny opis:
Curio rowleyanus jest byliną, której pędy dorastają do 90 cm, jej sferyczne liście dorastają do 0,8 cm średnicy. Każdy liść ma podłużne okienko, które zostało opisane na początku. Czasem zakwita w mieszkaniach białymi kwiatami na długich szypułkach. [10]
Uprawa:
Jest to roślina sprawiająca wielu osobom problemy, jednak po zastosowaniu kilku wskazówek w uprawie może się okazać całkiem wdzięczną rośliną. Dobrze wygląda uprawiana w wiszących koszach, podobno latem może być wystawiana na zewnątrz. Polecane są w szczególności donice terakotowe, ponieważ pozwalają na oddychanie ziemi i trudniej jest przelać roślinę. Jest tolerancyjna na przesychanie podłoża, jednak ja nigdy jej nie testowałam pod tym względem. Za to zbyt częste podlewanie rośliny może powodować zgniliznę korzeni. Między podlewaniem ziemia powinna wyschnąć na 1,5 cm, jednak ja po prostu czekam aż będzie wyglądała na suchą. W lato podlewam mniej więcej raz w tygodniu lub nawet na dwa tgodnie. W czasie zimie należy bardziej uważać, powinno wtedy starczyć jedno podlanie na miesiąc[10].
Podłoże powinna mieć identyczne jak do sukulentów, jedną z propozycji jest mieszanka ziemi i piasku w proporcji 3:1 [12]. Podłoże powinno mieć pH neutralne pomiędzy 6.6, a 7.5[13].
Odmiany:
“variegata” [10] – listki taj odmiany posiadają lekko żółte plamki.
Rozmnażanie:
Na temat tej rośliny znalazłam informację, że może być rozmnażana przez ukorzenianie w wodzie. Wystarczy uciąć kawałek rośliny, na tyle długiej by przewiesić jej część przez brzeg naczynia[14].
Curio herreanus (Senecio herreanus)
Senecio herreanus jest inaczej nazywany String of Beads[17]. Ta roślina jest bardzo często mylona z innymi hodowlanymi roślinami, które są jej hybrydami z Senecio rowleyanus.
Pochodzenie i miejsca występowania:
Curio herreanus pochodzi z południowo-wschodniej Namibii i południowej Afryki (Great Namaqualand)[17]. Występuje na tych regionach jako endemit[19].
Rośnie na słonecznych, skalistych terenach.[18]
Mrozoodporność:
Zasięg Curio herreanus obejmuje strefy od 9b do 11b, czyli żyje w klimacie gdzie temperatura spada do −3.9 °C-10 °C.[17]
Ogólny opis:
Jest to sukulent liściasty, bardzo podobny do Curio rowleyanus, jednak jego liście mają inny kształt. Kształt liści curio herreanus jest owalny, do 1 cm długości, dość wąskie, węższe niż liście hybryd z Curio rowleyanus, kolor jest bardziej siny Liście posiadają podobnie jak inne rośliny z tej rodziny podłużne okienko fotosyntetyczne. Ogólny pokrój rośliny jest bardziej wzniesiony niż w przypadku curio rowleyanus. Kwiaty ma podobne do Senecio roweleyanus, są białe i osadzone na długich ogonkach[17, 18].
Uprawa:
Dobrze wygląda uprawiana w wiszących doniczkach, podobno latem może być wystawiana na zewnątrz. Polecane są w szczególności donice terakotowe, ponieważ pozwalają na oddychanie ziemi i trudniej jest przelać roślinę. Jest bardziej odporny na suszę, ale jednocześnie potrzebuje lepszego oświetlenia.
Podobnie jak Senecio rowleyanus potrzebuje przeschnąć między kolejnym podlewaniem, a zimą zmniejszonego podlewania. Podobno zimą woli suche powietrze oraz chłodniejszą temperaturę.
W przypadku senecio trzeba uważać na nawożenie, ponieważ zbyt duża ilość nawozu może spowodować zbyt długi wzrost i brak spoczynku w zimie. Należy stosować nawóz do sukulentów[17, 18].
Odmiany:
“variegata” – odmiana ta wygląda podobnie jak w przypadku C. rowleyanus, różni się jedynie kształtem liści.
Inaczej nazywana jest strings of beans, string of bananas oraz String of Fish Hooks.
Pochodzenie i miejsca występowania:
Roślina pochodzi z południowej Afryki, a dokładniej z Cape Province[20].
Często spotykany u podstawy skał, gdzie rośnie na ubogich, płytkich podłożach. Tworzą połacie nad skałami[21]. Mogą również rosnąć wśród rzadkich krzewów, które chronią je przed wysychaniem podczas letniego spoczynku[25].
Mrozoodporność:
Zasięg Curio radicans obejmuje strefy od 10a do 11b, czyli żyje w klimacie gdzie temperatura spada do −3.9 °C – 10 °C[23].
Ogólny opis:
Roślina wieczniezielona. Pędy krótkie i wygięte do góry (w naturze od razu się ukorzeniają). Liście są lancetowate lub liniowo-lancetowate, zwężające się na końcach [27]. Pędy mogą osiągać do 1m, liście mają do 3 cm długości i 9mm szerokości, zazwyczaj są zagięte, jasnozielone [28]. Liście mogą posiadać 20-50 prążków[21]. Kwiaty, podobnie jak u innych curio są białe[20].
Uprawa:
Uprawa wszystkich curio opiera się na podobnych zasadach. Dobrze wygląda w wiszących koszach. Dobrze rośnie w pełnym słońcu, nawet powinna mieć przynajmniej przez 2 godziny bezpośrednie słońce [21]. Równocześnie należy uważać na zbyt silną ekspozycję na słońce, ponieważ roślina może się spalić[22]. Co ciekwe w klimacie śródziemnomorskim może być uprawiana na zewnątrz. Dobrze rośnie w podłożu dla sukulentów. Roślinę należy podlewać co tydzień/2 tygodnie lub rzadziej[21], równocześnie należy uważać aby woda nie zalegała w doniczce lub osłonce[22]. Zimą wystarczy podlewać co miesiąc, zbyt częste podlewanie może spowodować niepożądany w tym okresie wzrost i nadmierne wydłużanie się pędów rośliny. Jeśli chodzi o nawóz, to powinny być nawożone tylko w okresie wegetacji[22] nawozem do kaktusów[21].
Odmiany:
“Glauca” – odmiana ta ma niebieskawy odcień liści, inaczej określana jest jako Blue Pickle Vine.
Senecio 'Hippogriff’ (Senecio peregrinus)
Mimo, że jest to mieszanka dwóch gatunków, spotykana jedynie w uprawie, to sądzę, że ze względu na jej niezwykły wygląd roślina zasługuje na opis. Potoczną jej nazwą jest Dolphin Plant, ponieważ kształt jej liści przypomina małe delfiny.
Jeśli chodzi o nazwę Senecio peregrinus to jest to nazwa nieprawidłowa, ponieważ pod nią występuje zupełnie inna roślina[30].
Pochodzenie i miejsca występowania:
Odmiana ta jest hybrydą między Curio rowleyanus a Curio articulatus [30]. Nie występuje naturalnie.
Mrozoodporność:
Nie pewna.
Ogólny opis:
Jest to sukulent liściasty, jej pędy są długie, przewieszające. Liście mają kształt wydłużony, trochę podobny do senecio radicans, jednak posiadają dodatkowe wypustki, które powodują, że liście wyglądają jak małe delfiny.
Uprawa:
Jest to roślina, która raczej nie przepada za długim przesuszaniem ziemi, jednak między kolejnym podlewaniem, ziemia powinna lekko przeschnąć. W przypadku niedoboru wody, od góry schną jej liście, z których wykorzystuje rezerwuar wody. Wymaga bardzo wysokiego nasłonecznienia, w przypadku jego braku jej liście stają się płaskie i płaskie, a pędy cienkie. Pozostałe wymagania odnośnie uprawy są podobne jak Curio rowleyanus[29].
Inne:
W wyniku krzyżowania różnych gatunków Curio powstały różne hybrydy. Jedną opisałam wyżej, a tutaj wspomnę o innych dwóch, jednak u nas w sprzedaży spotkałam się jedynie z senecio “raindrops”. Hybrydy różnią się od gatunków kształtem liści.
Senecio 'Raindrops’
Jego pędy osiągają do 90 cm. Jest mieszanką między senecio Senecio rowleyanus, a senecio herreanus[31]. Jeśli chodzi o wygląd, to w porównaniu z senecio herreanus liście hybrydy są grubsze. U nas często mylona z senecio citriformis ze względu na jego małą popularność i podobny kształt liści.
Senecio 'String Of Lanterns’
Nie spotkałam się z tą odmianą w sprzedaży, jednak posiada jeszcze grubsze liście niż hybryda raindrops, są prawie tak okrągłe jak liście Curio rowleyanus[32].
Problemy w uprawie Curio
Znalazłam bardzo ciekawy post odnośnie chorób i problemów w uprawie tej rośliny. Nie będę go tutaj przepisywać, ani tłumaczyć na polski dlatego zapraszam na stronę succulentplantcare[16]
Literatura źródłowa, w większości anglojęzyczna.
(Polecam zerknąć by zobaczyć naturalne środowisko występowania rośliny.)