Szczawik, jest raczej rozpoznawany pod łacińską i handlową nazwą Oxalis. Zazwyczaj znane są tylko te gatunki, które są uprawiane w doniczkach, podczas gdy w Polsce również dziko występuje w różnych środowiskach: w lasach możemy znaleźć kwitnący na biało szczawik żółty, na nieużytkach rośnie szczawik zajęczy, a w naszych ogrodach występuje uciążliwy szczawik rożkowaty, o bordowych liściach. Rodzaj ten obejmuje według różnych źródeł różną liczbę gatunków w zakresie od 500 do 800 [26]. Rozbieżność może wynikać z obecności podgatunków, które czasem są zaliczane mylnie jako gatunki.
W
- Oxalis megalorrhiza
- Szczawik trójkątny (Oxalis triangularis)
- Szczwik czterolistny (Oxalis tetraphylla)
Oxalis megalorrhiza
Jest to dość mało popularny u nas szczawik, często występuje pod synonimem oxalis carnosa, ze względu na jego grube gruboszowate liście oraz pomyłkę, która nastąpiła wśród botaników. Po angielsku może również być nazywana Fleshy yellow sorrel[2]. Ze względu na jej samopylność, należy uważać na jej rozsiewanie się w kolekcji sukulentów [1].
Pochodzenie i miejsca występowania:
Pochodzi ze wschodniej części Chili oraz Peru [1]. Gatunek ten może być inwazyjny, o czym w praktyce przekonano się na archipelagi Scilly [6]. W środowisku naturalnym rośnie na podłożu piaszczystym, pośród kamieni [5].
Mrozoodporność:
Jest to gatunek bardzo wrażliwy na mróz[7].
Ogólny opis:
Jej liście są grube, podobne do koniczyny z 3 liśćmi. mają gładką powierzchnię, brak włosków. Osiągają do 2 cm szerokości. W miarę wzrostu wytwarza pień, jednak ze względu na ciężar rośliny, z czasem się płoży, w efekcie czego osiąga do 10 cm wysokości [2]. Wytwarza gruby korzeń, podobny do marchewki [1]. Kwitnie żółtymi kwiatami[2], podobnie jak szczawik żółty.
Uprawa:
Roślina ta wymaga dobrze przepuszczalnej ziemi z dużą ilością wody oraz słońca [2]. W przypadku przesuszenia, liście tego szczawika rozpadają się na części i odpadają [8]. Udało mi się przesuszyć już na samym początku uprawy, na szczęście jeśli zareagujemy wystarczająco szybko, to wypuszcza nowe liście. U mnie rośnie w mieszance piasku i ziemi w proporcji 3:1 oraz stoi na knocie. Jest to roślina, która zazwyczaj rośnie w ciągu lata, przechodząc zimą spoczynek, jednak może również żyć bez niego i rosnąć cały rok [2].
Rozmnażanie może odbywać się przez jej wysiew[4].
Szczawik trójkątny (Oxalis triangularis)
Szczawik trójkątny jest niezwykle popularną rośliną doniczkową, którą latem można wystawiać na zewnątrz, a zimą chować w suche i chłodne miejsce, w celu wprowadzenia ją w stanie spoczynku. Co ciekawe posiada dwa podgatunki, które różnią się czasem kolorem kwiatków oraz kształtem zielonych listków (działek) między płatkami. U podgatunku triangularis są one ostro zakończone oraz są dłuższe względem płatków, niż u papilionacea, u której mają również trochę inny – tępy kształt [13]. Na biało kwitnie tylko podgatunek triangularis[13].
Pochodzenie i miejsca występowania:
Występuje w Brazylii, Boliwii, Paragwaju i Argentynie [9] na podmokłych terenach oraz bagnach wzdłuż brzegów strumieni [9]. W naturze rośnie na ilastym podłożu [14]. Jest obecna również w Luizjanie oraz na Florydzie, gdzie została sprowadzona jako roślina ozdobna a następnie rozprzestrzeniła się w środowisku naturalnym [11].
Mrozoodporność:
Jest nie odporna na mróz.
Ogólny opis:
Szczawik ten jest byliną [11], podobną do koniczyny. Nie ma łodygi, a jej liście wyrastają bezpośrednio z kłącza [11]. Podzielone są one na trzy części, z których każda ma trójkątną blaszkę [11]. Są zazwyczaj koloru fioletowego [11] oraz osiągają maksymalnie do 6 cm [11]. Cała roślina dorasta do 20 cm. Kwitnie białymi, różowymi lub jasno-purpurowymi kwiatami, najczęściej w maju-czerwcu [11, 12].
Uprawa:
Szczawik trójkątny lubi częściowe zacienienie lub pełne nasłonecznienie, co oznacza, że można ją uprawiać na parapecie wschodnim, zachodnim lub południowym [12]. Roślina ta nie musi przechodzić okresu spoczynku, o ile jest systematycznie podlewana [9]. Aby przeszła w stan spoczynku, należy przestać ją podlewać [9] na 1-2 miesiące. Powinna rosnąć w podłożu lekko zasadowym lub neutralnym [12]. Powinno być również lekko przepuszczalne, dlatego czasem ziemia uniwersalna może być zbyt mocno zbita i wymaga wymieszania z piaskiem lub perlitem [12].
Można ją rozmnażać przez oddzielenie nowych cebulek.
Oxalis Triangularis 'Birgit’ – zielony kolor liści
Szczwik czterolistny (Oxalis tetraphylla)
Jeśli chodzi o tego szczawika, to posiada synonimiczną nazwę oxalis deppei, pod którą jest bardziej znany [15]. Inaczej nazywany jest Iron cross[22]. W różnych źródłach można również znaleźć, że są to dwie różne, ale podobne rośliny [19]. Co ciekawe jego liście mogą być jedzone jako warzywa [19]. Jest to gatunek, który może się mieszać z innymi szczawikami, z czego powstają niepłodne rośliny [21]. W naszych doniczkach praktycznie nie występuje gatunkowy szczawik czterolistny, zazwyczaj jest to odmiana iron cross. Czasem mutuje ona w zwykłego szczawika czterolistnego.
Pochodzenie i miejsca występowania:
Szczawik ten pochodzi z Meksyku oraz Guatemala [17]. Rośnie również w Panamie, gdzie uciekł z upraw [17].
Mrozoodporność:
Podobno zakres jego występowana obejmuje strefu od 8a, do 10b, co oznacza, że może znosić lekkie przymrozki[22].
Ogólny opis:
Podobnie jak Szczawik trójkątny, szczawik deppego, nie posiada łodygi, a jego liście wyrastają bezpośrednio z bulwy[16]. Z jednej zazwyczaj może rosnąć 6-7 liści, które są koloru zielonego, z bordową częścią w środku [16]. Są one podzielone na 4 części[16]. Cała roślina dorasta do 30 cm [16], więc jest nieznacznie wyższa od poprzednio opisanego szczawika. Na nieznacznie wyższej łodyżce rosną kwiaty [16] o kolorze od różowego do lawendowego [17].
Uprawa:
Jest to roślina, która nie odbiega jeśli chodzi o wymagania w uprawie od Szczawika trójkątnego. Zdaje mi się, że woli jednak większe nasłonecznienie, więc o ile nie stoi na południowym oknie, to może się mocno wyciągać. Lubi regularne, ale umiarkowane podlewanie, jeśli przestaniemy ją podlewać jesienią oraz postawimy w chłodnym miejscu do 15C, to przejdzie w stan spoczynku. Zarazem latem jak i zimą trzeba uważać, aby nie przelać jej, podlewając dopiero po przeschnięciu ziemi. O ile w przy szczawiku trójkątnym, nie ma znaczenia czy przejdzie okres spoczynku, czy nie, to ta roślina traci swój ładny pokrój, przy braku przechłodzenia [24]. Jest bardzo tolerancyjny względem podłoża, może być uprawiany w zwykłej ziemi uniwersalnej, jednak woli bardziej przepuszczalne podłoża [25].
Można ją rozmnażać przez oddzielenie nowych cebulek[24].
[1] https://www.pacificbulbsociety.org/pbswiki/index.php/SouthAmericanOxalis
[2] http://www.bihrmann.com/caudiciforms/subs/oxa-meg-sub.asp
[3] https://www.inaturalist.org/taxa/129066-Oxalis-megalorrhiza <- dużo zdjęć
[4] https://davesgarden.com/guides/pf/go/159706/
[5] https://www.biodiversitylibrary.org/page/2392005#page/72/mode/1up
[6] http://www.seasonalwildflowers.com/fleshy-yellow-sorrel.html
[8]http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.670.7611&rep=rep1&type=pdf
[9] https://www.pacificbulbsociety.org/pbswiki/index.php/SouthAmericanOxalis
[10] http://www.theplantlist.org/tpl1.1/record/tro-23700250?ref=tpl1
[11]https://www.biodiversitylibrary.org/page/28528771#page/146/mode/1up <-klucz
[12] https://www.rhs.org.uk/Plants/63222/i-Oxalis-triangularis-i-subsp-i-papilionacea-i/Details
[13] https://www.biodiversitylibrary.org/page/28528792#page/166/mode/1up
[14] https://www.biodiversitylibrary.org/page/9309167#page/832/mode/1up
[15] http://www.theplantlist.org/tpl1.1/record/kew-2394281?ref=tpl1
[16] https://www.biodiversitylibrary.org/page/53528113#page/432/mode/1up
[17] https://www.biodiversitylibrary.org/page/2652888#page/28/mode/1up
[18] https://www.biodiversitylibrary.org/page/27998121#page/846/mode/1up
[19] https://www.biodiversitylibrary.org/page/28701669#page/160/mode/1up
[20] https://www.biodiversitylibrary.org/page/45099991#page/87/mode/1up
[21] https://www.biodiversitylibrary.org/page/12944743#page/396/mode/1up
[22] https://davesgarden.com/guides/pf/go/1242/
[23] https://atlas-roslin.pl/gatunki/Oxalis_deppei.htm <- polskie źródło, nie zawarłam stąd żadnych informacji, więc można traktować jako dodatkową literaturę.
[24]https://www.plantopedia.com/oxalis-tetraphylla/
[25] https://pfaf.org/User/plant.aspx?latinname=Oxalis+tetraphylla [26] http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.670.7611&rep=rep1&type=pdf