Archiwa tagu: crassula

Grubosz (crassula)

Rodzaj gruboszy obejmuje około 300 gatunków, z czego połowa pochodzi z południowej części Afryki [13, 14]. Nazwę swą zawdzięczają grubym, magazynującym wodę liściom, które umożliwiają przetrwać im suszę. W naszych mieszkaniach chyba najpopularniejszym gatunkiem, uprawianym od wielu lat jest grubosz jajowaty. Z podobnych do niego pokrojem roślin z tej rodziny w doniczkach można również spotkać:

  1. Grubosz drzewiasty (Crassula aborescens)
  2. Grubosz jajowaty (Crassula ovata)
  3. Crassula cordata

Wszystkie te gatunki, ze względu na podobny wygląd opiszę w tym jednym poście. 

Grubosz drzewiasty (Crassula arborescens)

Grubosz drzewiasty jest często mylony z gruboszem jajowatym. Jednak różnica w ich wyglądzie jest znacząca, ponieważ grubosz drzewiasty ma srebrno-niebieskie, prawie dwa razy większe niż grubosz jajowaty liście. 

Od dawna jest uprawiany w mieszkaniach, chociaż zdaje mi się, że u nas jest mało popularny. Jest mało wymagającą rośliną, łatwo się rozmnaża z kawałka łodygi lub z liści. Jest wrażliwy na dym papierosowy, reagując na niego gubieniem lliści [7]. W momencie wprowadzania tego grubosza do sprzedaży był prezentowany jako “roślina pochodząca z Chin”[8], jednak jego prawdziwym domem jest Afryka.

Gubosz drzewiasty w szklarni ogrodu botanicznego w Krakowie w 2018r.

Pochodzenie i miejsca występowania:

Pochodzi z południowej części Afryki [3].  Rośnie na ciepłych i mocno nasłonecznionych zboczach skalnych, tworząc zarośla [1, 6]. Czasem występuje w osłoniętych od słońca dolinach[1]. Podłoże w miejscach występowania składa się głównie ze skał – łupków, piaskowców, żwirów i piasków, jest dość płytkie, dlatego grubosz drzewiasty jako przystosowanie do warunków z których pochodzi ma dość płytki system korzeniowy [1]. Występuje w tych samych miejscach co grubosz jajowaty, różnią się jedynie nieznacznie okresem kwitnienia [1].

Mrozoodporność:

Jego zakres występowania obejmuje strefy od 9a do 11. Jest odporny na krótkotrwały mróz do -5C [1].

Ogólny opis:

Ma szaro-niebieskie grube liście, bardziej okrągłe niż grubosz jajowaty[1], osiągają do 2 cm szerokości i długości. Ich brzegi są ciemnoczerwone, a ich blaski są usiane ciemnozielonymi kropkami[1]. 

Mimo że jest rośliną zielną może tworzyć “drzewa” dorastające do 0.6 – 2m wysokości, dzięki czemu roślina ta zyskała tak dużą popularność w uprawie [1]. Można ją określić jako bardzo łatwe do formowania bonsai. 

W uprawie bardzo rzadko kwitnie. Jednak przy znaczącym wieku rośliny oraz bardzo dobrych warunkach każde zakończenie gałązki zostaje przyozdobione bukiecikiem kremowych lub białych, drobnych kwiatków[3].

W naturze czasem spotyka się jej hybrydy z gruboszem jajowatym, które posiadają cechy obu gatunków.

Uprawa:

Grubosz drzewiasty jest bardzo często uprawianą rośliną, ponieważ nie tylko nie ma żadnych specjalnych wymagań, to nawet nie formowany jest bardzo efektowną i satysfakcjonującą rośliną. 

Lubi ekspozycję słoneczną, jednak daje sobie radę również w półcieni[1]. Przy mniejszym nasłonecznieniu będzie miał bardziej zielone liście oraz bardziej wiotkie gałązki, więc obowiązkowo co jakiś czas będzie potrzebował przycinania[1]. Jeśli wystawiamy grubosza latem na zewnątrz, należy uważać na bardzo silne południowe nasłonecznienie, ponieważ stojąc większość roku w mieszkaniu nie jest do niego przyzwyczajony i może ulegać poparzeniom słonecznym[1].

Najlepiej rośnie na mocno piaszczystym podłożu, ponieważ zapobiega to gniciu korzeni[1]. Pamiętam jednak mojej babci grubosza i rósł w zwykłej ziemi uniwersalnej, jednak wtedy należy uważać przy podlewaniu. Trzeba pamiętać, by podłoże całkowicie wyschło pomiędzy podlewaniami [1, 2]. Lubi podlewanie od dołu, przez zanurzenie w wodzie doniczki [1]. Zimą z powodu małej ilości światła dobrze jest go podlewać dopiero jak liście rośliny zaczną wykazywać objawy suszy – czyli marszczenie się lub mniejsza jędrność[2]. 

Grubosza dobrze jest przycinać, dzięki czemu uzyskuje się jego ładny pokrój gęstego drzewka[5]. W naturalnym środowisku jego gałęzie łamią się, dając życie nowej roślinie[3, 5]. Rozmnaża się ją przez liście lub kawałki gałązek posadzonych na wiosnę.

Odmiany i podgatunki:

Crassula arborescens ssp. undulatifolia – podgatunek z falowanymi liśćmi, występuje w naturalnym środowisku, jednak jest troszkę mniejsza niż w opisie wyżej[4].

Crassula arborescens ssp. undulatifolia. Źródło własne.

Grubosz jajowaty (Crassula ovata, grubosz owalny)

W sprzedaży oraz w różnych źródłach można spotkać tego grubosz pod dwoma łacińskimi nazwami: crassula obliqua oraz crassula ovata. Można też znaleźć pomyłki w nazwie, gdy jest określana jako crassula argentea[11]. Takie pomyłki najczęściej zdarzają się w przypadku odmian, wynikają ze starej klasyfikacji tego gatunku[13]. Grubosz drzewiasty jest też czasem mylony z portulaką, która ma mniejsze liście[12]. Jest chyba najczęściej uprawianym gatunkiem gruboszy w naszych domach. Jeszcze w rodzinnym domu pamiętam sporego grubosza, na którego wtedy mama mówiła “drzewko szczęścia”, ponieważ jego mięsiste liście przypominają trochę monety. Powstało wiele więcej odmian grubosza jajowatego niż grubosza drzewiastego. Często różnią się one między sobą kolorem i kształtem liści.

Gubosz jajowaty w szklarni ogrodu botanicznego w Krakowie w 2018r.

Często następują pomyłki między gruboszem jajowatym, a drzewiastym, ponieważ są niezwykle podobne. Od zawsze myślałam, że od dawna uprawiana roślina na naszych parapetach, to właśnie grubosz drzewiasty, a jednak okazało się, że to właśnie grubosz jajowaty.

Pochodzenie i miejsca występowania:

Pochodzi z południowej części Afryki, w Ameryce przystosował się do warunków naturalnych[9].

Mrozoodporność:

Wytrzymuje temperatury od 1C do 40C, podobno najlepsze strefy mrozoodporności to 10a-12[14, 15]. 

Ogólny opis:

Rośnie w formie niewielkiego drzewka, osiągającego w naturalnym środowisku do 1.5m, chociaż zdarzają się przypadki 5-cio m roślin[14]. Jego pędu mogą mieć aż 20 cm średnicy[14]. 

W przeciwieństwie do grubosza drzewiastego ma liście w zielonym kolorze. Są one również mniejsze niż u wcześniej opisanego gatunku. Jeśli stoi na słońcu, ich brzegi mogą się zarumienić[9]. W zależności od odmiany jego liście mogą się różnić kształtem [9]. Rzadko kwitnie w warunkach domowych, ponieważ wymaga do tego odpowiedniego okresu przechłodzenia, bardzo rzadkiego podlewania oraz odpowiedniego wieku rośliny [13].

Uprawa:

Ma identyczne wymagania jak grubosz drzewiasty. Wymaga regularnego podlewania, latem trochę więcej, a zimą mniej. Jeśli marszczą mu się liście, to znaczy, że albo jest przelany albo ma za sucho[9]. 

Lubi południowe światło, powinien stać przynajmniej 5-6 godzin na słońcu[10], może też dać radę przeżyć w jasnym miejscu, ale bez bezpośredniego nasłonecznienia miejscu[13]. Latem może być wystawiana na zewnątrz, jednak trzeba pamiętać o jej stopniowym przyzwyczajeniu do silnego nasłonecznienia[10]. Może stać na zewnątrz aż do momentu, gdy temperatury zaczną spadać do 2-7C[10], nie znosi przymrozków, więc musi być przed nimi przyniesiona do cieplejszego pomieszczenia [13].

Idealna dla niego ziemia powinna składać się mieszaniny ziemi uniwersalnej oraz przynajmniej w połowie ze żwirków, pumeksu oraz piasku[9]. Inną propozycją na podłoże jest mieszanka 1:1 ziemi do sukulentów oraz perlitu[10]. Najbardziej optymalne pH takiego podłoża to 6-6.5[14]. Równocześnie jest to roślina bardzo wytrzymała na niekorzystne warunki i o ile nie jest przelewana, to będzie dobrze rosła również w zwykłej ziemi ogrodniczej[9].

Grubosz jajowaty. Źródło własne

Odmiany:

crassula ovata 'monstrosa’

Crassula ovata 'monstrosa’ w szklarni ogrodu botanicznego w Krakowie 2018r. Źródło własne.

crassula ovata tricolor

Crassula ovata 'tricolor’. Źródło własne

Crassula cordata

O ile poprzednio opisane grubosze są popularne, to crassula cordata jest uprawiany dość rzadko. Nie posiada również typowego drzewiastego pokroju tak jak grubosz jajowaty i drzewiasty, nie osiąga aż tak dużych rozmiarów jak one, jednak przy odpowiednim przycinaniu może być uformowana jako mini-drzewko.

Crassula cordata w szklarni kaktusiarni w Rumii w 2019r. Źródło własne.

Pochodzenie i miejsca występowania:

Podchodzi z południowej części Afryki[17]. Rośnie raczej przed drzewami lub w cieniu zarośli [20].

Mrozoodporność:

Jest trochę bardziej wytrzymała na mróz niż poprzednio opisane gatunki. Występuje w strefach od 9b do 11b, czyli znosi przymrozku aż do -3C[18].

Ogólny opis:

Dorasta tylko do 30 cm[17], jednak odwdzięcza się licznymi odgałęzieniami [19]. Ma zdrewniałe pędy oraz niewielkie sercowate liście o wymiarach 2×2.5 cm[18]. Są koloru szaroniebieskiego. Jeśli jest wystawiona na ekspozycję południową, to liście mają czerwone brzegi oraz kropki na blaszce[17].

Uprawa:

Niestety nie ma zbyt dużo informacji o uprawie tej rośliny. Na pewno w przeciwieństwie do poprzednio opisanych gruboszy lubi lekki cień w ciągu dnia[21], więc nie będzie się dobrze czuła wystawiona na pełne słońce w ciągu lata, za to może stać pod drzewami. 

Wymaga dobrze zdrenowanego podłoża, które szybko przesycha[21], preferuje ziemię bogatą w piasek [23]. 

Swoją roślinkę mam od niecałego roku i dość dobrze sobie radzi w mocno piaszczystym podłożu. Wiosną straciła trochę liści ze względu na nadmierne przesuszenie, woli podlewanie od razu po przeschnięciu ziemi[22]. Podobno lubi zraszanie podczas bardzo gorącej i suchej pogodzie[23].

[1]http://www.llifle.com/Encyclopedia/SUCCULENTS/Family/Crassulaceae/27655/Crassula_arborescens_subs._undulatifolia  

[2]http://grow.ars-informatica.ca/plant.php?L=516&nm=Crassula%20arborescens 

[3]https://www.smgrowers.com/products/plants/plantdisplay.asp?strSearchText=Crassula%20arborescens&plant_id=460&page= 

[4]https://www.smgrowers.com/products/plants/plantdisplay.asp?strSearchText=Crassula%20arborescens&plant_id=4225&page= 

[5]http://www.plantstogrow.com/P/106/crassulaceaecrassulaarborescence 

[6]https://plants.jstor.org/stable/10.5555/al.ap.flora.floc003877?searchUri=genus%3DCrassula%26species%3Darborescens 

[7]https://www.biodiversitylibrary.org/page/5067471#page/166/mode/1up 

[8]https://www.biodiversitylibrary.org/page/59227661#page/15/mode/1up 

[9]https://davesgarden.com/guides/articles/view/2224

[10]https://succulentplantcare.com/jade-plant-crassula-ovata-what-you-need-to-know/ 

[11]https://www.homestratosphere.com/types-of-jade-plants/  

[12]https://gardening.stackexchange.com/questions/32992/how-to-differentiate-between-portulacaria-afra-and-crassula-ovata 

[13]https://wimastergardener.org/article/jade-plant-crassula-ovata/ 

[14]https://www.cabi.org/isc/datasheet/113574#tosummaryOfInvasiveness 

[15]http://www.missouribotanicalgarden.org/PlantFinder/PlantFinderDetails.aspx?taxonid=279445&isprofile=1&basic=jade%20plant 

[16]http://pza.sanbi.org/crassula-ovata <- zdjęcia

[17]https://books.google.pl/books?id=W6ZfOBb-QdsC&pg=PA289&lpg=PA289&dq=crassula+cordata&source=bl&ots=cb4nCZRVC_&sig=ACfU3U3AGDcaCMq2MEqaDtgEA3vqXf7Q0g&hl=pl&sa=X&ved=2ahUKEwjwo6jy74voAhW7AhAIHYTcDXs4FBDoATAHegQICRAB#v=onepage&q=crassula%20cordata&f=false 

[18]https://worldofsucculents.com/crassula-cordata-heart-leaved-crassula/ 

[19]https://books.google.pl/books?id=JuFEAQAAMAAJ&pg=PP244&lpg=PP244&dq=crassula+cordata&source=bl&ots=Y1SpE2vb1D&sig=ACfU3U00bmYe3CkHxGkAvz4JcEPlOCvVyw&hl=pl&sa=X&ved=2ahUKEwjwo6jy74voAhW7AhAIHYTcDXs4FBDoATAGegQIBxAB#v=onepage&q=crassula%20cordata&f=false

[20]www.crassulaceae.ch/de/artikel?akID=31&aaID=2&aiID=C&aID=2675 

[21]https://kumbulanursery.co.za/plants/crassula-cordata  

[22]https://www.biodiversitylibrary.org/page/52819311#page/290/mode/1up[23]https://www.biodiversitylibrary.org/page/37499304#page/434/mode/1up