Microsorum

Obejmuje około 50 gatunków z Polynesi, Malesi, Afryki, Australii i Nowej Zelandii[1]. W angielskich źródłach powszechnie jest określana jako wart fern co dosłownie znaczy paproć brodawkowata. Nazwa rodzajowa pochodzi od złożenia słów micros – mały oraz sorus – kupki zarodnionośne, co odnosi się do małych sporangiów występujących czasem na spodzie liści. Wspinają się na inne rośliny jako epifity, rosną na skałach lub płożą się.[1]

Dawne błędy związane z nomenklaturą i złym oznaczeniem tych roślin spowodowały rozbieżności w ich nazwach. Microsorium zostało połączone z Phymatosorus[12]. Aktualnie wiele z nich posiada synonimy, co może powodować problemy z określeniem prawidłowej nazwy[18]

Opiszę tu trzy gatunki, które można spotkać w naszych mieszkaniach lub w sprzedaży:

Microsorum diversifolium
Microsorum scolopendrium
Microsorum musifolium

Microsorum diversifolium (Phymatosorus diversifolius, Microsorum pustulatum[11])

Inaczej nazywana jest paprocią kangurzą, czyli Kangaroo Paw Fern[3]. Czasami określana również jako Hound’s Tongue, co dosłownie znaczy język ogara[14]. W różnych regionach świata została oznaczona pod różnymi nazwami, dlatego nazwy – Microsorum diversifolium oraz pustulatum są używane jako określenie dla jednej, tej samej paproci[13].

*Młoda roślina* ***Microsorum diversifolium****, bez pierzastych liści.*

Pochodzenie i miejsca występowania:

Występuje jako roślina rodzima na południowo-wschodnim wybrzeżu Australii[2, 5], ale rośnie również w południowych stanach USA (m.in Califoria, Colorado, Floryda)[3] oraz w Nowej Zelandii[8]. Występują w lasach deszczowych lub ich pobliżu[17].

Mrozoodporność:

Występuje w strefach USDA od 9[11], czyli toleruje maksymalne spadki temperatury do -4C[3]. Jej uprawa udaje się w środkowej Anglii w tunelach[4].

Ogólny opis:

Liście mogą mieć do 60 cm, ale zazwyczaj są mniejsze[7]. Kłącza mają 7-3mm grubości. Może wspinać się po drzewach lub skałach na wysokość do 5-6m, takie okazy można spotkać nawet w Irlandii[4].

Uprawa:

Optymalne pH gleby to 5.6 – 6.0[3]. Ziemia powinna składać się połowy ziemi oraz połowy torfu. Podłoże powinno być wilgotne, ale nie można jej przelewać, najlepiej podlewać, gdy wierzchnia warstwa ziemi wyschnie. Lubi ciepłe miejsca 16-27C. Zimą powinna być podlewana o połowę mniejszą ilością wody. Nawozić co 3-4 tygodnie[9-10]. Woli miejsca cieniste[3]. Może być uprawiana latem na zewnątrz[10].

Z własnego doświadczenia zauważyłam, że roślinę lepiej przesuszyć niż przelać.

Microsorum scolopendrium

Inaczej określana jako Hart’s tongue fern co dosłownie znaczy paproć języka jelenia. Posiada jeszcze więcej synonimów łacińskich i potocznych nazw. Na Hawajach ta paproć nazywa się laua’e haole; jest również znany jako paproć monarcha, paproć pełzająca, paproć wężowa, paproć wodna i paproć pachnąca pocztą (wart fern, monarch fern, creeping fern, serpent fern, water fern, and maile-scented fern) [25]. Jako pierwszy oznaczył ją Johannes Burman, który był wybitnym Duńskim botanikiem. W 1771 opisał ją w swojej książce “Flora Indica: cu accedit series zoophytorum indicorum, nec non Prodromus Florae Capensis” jako Polypodium scolopendria[19].

Jest stosowana w medycynie ludowej regionów występowania do leczenia czyraków oraz filariaz. Zawiera również olejki lotne, które odstraszają pluskwy[25].

Może być mylona z Phlebium aureum, które ma złoto-brązowe łuski na kłączach oraz cieńsze liście[20].

***Microsorum scolopendrium****„Green Waves”*

Pochodzenie i miejsca występowania:

Występuje od wschodniej Południowej Afryki do Mozambiku, we wschodniej Zimbabwe, tropikalnej Afryce, na Madagaskarze, Comoro i Mascarene, Sri Lance, w południowo-wschodniej Azji, Chinach, północno-wschodniej Australia i Polinezji[20].

Może występować w lasach tropikalnych wzdłuż rzek oraz na na niskich, leśnych piętrach gór. Rośnie na ziemi, skałach oraz czasem występuje jako epifit na niskich partiach drzew[20,24].

Mrozoodporność:

Jej uprawa jest możliwa w strefach od 6a do 11, czyli powinna znosić aż -22C [22], jednak zgodnie z innym źródłem przy -6C zrzuca liście [23]. Preferuje klimat subtropikalny lub tropikalny[24].

Zgodnie z innym źródłem, jej odmiana “Green Wave” podobno znosi temperatury do 4,5C[16].

Ogólny opis:

Kłącze o kolorze ciemno-brązowym ma do 1 cm średnicy. Blaszki liściowe wraz z ogonkiem mogą osiągać do 30 cm długości, podzielone są na 1-10 par płatków[22,20, 25]. Może rosnąć na drzewach do nieznacznej wysokości[23]

Uprawa:

Jest to bardzo wytrzymała i łatwa w uprawie roślina. Znosi krótkotrwałe przesuszenie podłoża, które powinno być wilgotne, ale nie przelane. Lubi półcień, przez niewielką część dnia znosi bezpośrednie nasłonecznienie[12], u mnie rośnie na wystawie północno-wschodniej. PH gleby powinno mieć wartość 6.1-7.5, powinna być również dobrze przepuszczalna[16], z mojego doświadczenia można ją z powodzeniem uprawiać w ziemi uniwersalnej.

Jedyny problem jaki znam w uprawie to atak tarczników, ale przyczyniły się do niego złe warunki uprawy rośliny.

Odmiany:

Green Waves – opatentowana odmiana. Gęsta paproć o bardziej pofalowanych liściach, jej liście dorastają do 40 cm. Określana jest jako Twister Fern.

Microsorum musifolium

Odmiana tej paproci stała się tak popularna, że ciężko znaleźć informacje o gatunku tej rośliny, podobieństwo między nazwą odmiany oraz gatunku powodują wiele niespoójności. Microsorum musifolium nazywane jest krokodylą paprocią albo banana leaf fern[26]. Dodatkowo ten gatunek był do niedawna uznawany jako synonim Microsorium punctatum, praca Short Note A First Record of Microsorum musifolium Copel. (Polypodiaceae) from Thailand[28] przedstawia dokładniejsze rozważania na temat różnic między tymi dwoma gatunkami.

Pochodzenie i miejsca występowania:

Paproć ta występuje w południowym Myanmarze, na półwyspie Malezja, na Sumatrze, w Indonezji, Borneo, Filipinach i Nowej Gwinei[28]. Roślina jest niskim epifitem lub litofitem w wieczniezielonych lasach na niskich wysokościach[28].

Mrozoodporność:

Jej uprawa jest możliwa w strefach od 10 do 11, czyli wytrzymuje temperatury do -1C[31]. Niektóre źródła podają nawet niższe strefy klimatyczne, do 9a, czyli -9,9C[33], a jeszcze inne, nawet sugerują strefę 7a, czyli -17,8C[34].

Ogólny opis:

Posiadają okrągłe lub delikatnie spłaszczone kłącza o średnicy do 9mm. Roślina formuje rozetę[30]. Podobnie jak jej popularna odmiana ma wyraźne żyłkowanie, ale nie odznaczają się aż tak mocnym brązowym kolorem. Ich liście mogą osiągać między 35 cm, a 98 cm długości oraz 5-11.2 cm szerokości[28]. Cała roślina może mieć do 1,2m szerokości[32].

Uprawa:

Roślinę zimą powinno się przechowywać w chłodniejszej temperaturze 10C. Wymagania świetlne ma podobne do poprzednich paproci, czyli nie powinna rosnąć w bezpośredniem słońcu, ale lubi jasne miejsca[29]. Zbyt dużo światła może powodować, że liście zrobią się blade[30]. Roślina lubi stale wilgotną, nie przelaną ziemię. Wilgoć na liściach może powodować czarne plamy[30].

Ziemia powinna być przepuszczalna, o lekko kwaśnym pH[29]. Inne różne źródła podają, że jest to paproć tolerancyjna na zakres pH gleby w zakresie między 6, a 8.5[30].

Jedna z proponowanych mieszanek podłoża to miks z torfu, kompostu, ziemi kokosowej i perlitu[29]. Inna propozycja to mieszanka piasku, czipsów kokosowych, ziemi ogrodowej i kompostu z liści w proporcji 1:1:2:2. Taka ziemia może też mieć trochę perlitu [30].

Roślina jest wrażliwa na wełnowca, jednak u mnie nigdy nie chorowała[29].

Z mojego doświadczenia po zakupie rośliny powinno się zmienić ziemię. Przed zmianą zgubiła prawie wszystkie liście, a po posadzeniu w substracie z kokosa, zaczęła normalnie rosnąć.

Odmiany:

‘Crocydyllus’ – Opatentowana odmiana, określana również jako Crocodile Fern [27].

Rozmnażanie

Rozmnażanie przez wysiew zarodników lub podział kłączy.[1]

Litratura źródłowa, w większości anglojęzyczna.

(Polecam zerknąć by zobaczyć naturalne środowisko występowania rośliny.)

[1]Horticultural Flora of South-eastern Australia: Ferns, conifers & their allies

[2] https://bie.ala.org.au/species/NZOR-4-4854

[3]https://davesgarden.com/guides/pf/go/106932

[4]Gardening With Ferns. Martin Rickard

[5]Plant Craft: 30 Projects that Add Natural Style to Your Home. Caitlin Atkinson

[7]New Flora of the British Isles. Clive Stace